آموزش روش درست و بهداشتی درست کردن میوه خشک خانگی
روش اول: خشک کردن میوه در فر
شما در این روش به فر، کاغذ مومی یا لاینر‌های سیلیکونی و سینی فر یا توری‌های گرد مخصوص پیتزا نیاز دارید.
روش کار بسیار ساده است. فقط کافی است میوه‌ها را در دمای پایین گرم کنید تا آب آنها به‌قدر کافی تبخیر شود. با این کار، احتمال رشد باکتری‌ها به حداقل می‌رسد. مراحل کار از این قرار است:
▪ میوه‌ی موردنظرتان را آماده کنید
میوه ها و توت‌های رسیده یا کاملا رسیده را انتخاب کنید. آنها را با آب سرد بشویید. قسمت‌های لکه‌دار و خراب‌شان را جدا کنید. اگر میوه هسته یا دانه دارد، آن را بیرون بیاورید و ساقه‌ی توت‌ها را نیز جدا کنید. میوه‌ها را به‌صورت هم‌اندازه برش بزنید تا در مدت زمان یکسانی خشک شوند.
▪ پوست میوه‌ها را بگیرید (اختیاری)
برخی میوه‌ها مانند هلو، شلیل و سیب در صورتی که پوست‌شان گرفته شود، بهتر خشک می‌شوند. در پایین هر قطعه از میوه با چاقوی پوست‌کنی، یک علامت X ایجاد کنید. تکه‌های میوه را به‌مدت ۳۰ ثانیه در آب جوش بریزید و سپس به یک ظرف آب یخ منتقل کنید. با این کار پوست میوه‌ها به‌راحتی جدا می‌شود.
▪ آنها را بخیسانید
برای آنکه میوه‌ها ظاهر زیبایشان را حفظ کنند و میزان تغییر رنگ‌شان به حداقل برسد، آنها را در آب‌لیمو و آب بخیسانید. میوه‌ها را ۱۰ دقیقه درون این مخلوط قرار دهید، سپس در آبکش خالی کنید و با یک حوله‌ی بدون پرز به‌آرامی خشک کنید.
▪ میوه‌ها را درون فر قرار دهید
فر را از قبل در دمای ۵۴ تا ۷۱ درجه‌ی سانتی‌گراد گرم کنید. برای میوه‌های برش‌خورده‌ی نازک مانند سیب یا هلو از درجه‌ی حرارت پایین‌تر استفاده کنید اما برای توت‌فرنگی‌ها و سایر توت‌های کامل از دمای بالاتر استفاده کنید. روی سینی فر را با کاغذ مومی بپوشانید. تکه‌های میوه را در یک لایه طوری بچینید که روی هم قرار نگیرند و کمی فاصله بین‌شان وجود داشته باشد. برای جلوگیری از جمع شدن (لوله شدن) میوه‌ها در حین خشک شدن، یک توری گرد مخصوص پیتزا یا یک لاینر سیلیکونی روی آنها قرار دهید. میوه‌ها را درون فر بگذارید و هر دو ساعت یک‌بار، سینی فر را بچرخانید.
چگونه می‌توانید بفهمید که میوه‌ها آماده‌اند؟
میوه‌های خشک‌شده باید بافتی مانند چرم پیدا کنند اما همچنان تا حدی منعطف باشند.
مدت زمان لازم برای خشک شدن میوه‌های مختلف در فر
مدت زمان لازم برای خشک شدن انواع میوه‌ها در فر از این قرار است:
آلو: ۶ ساعت؛
گلابی: ۶ ساعت؛
هلو: ۶ ساعت؛
موز: ۶ ساعت؛
سیب: ۶ ساعت؛
انگور: ۸ تا ۱۰ ساعت؛
پوست مرکبات: ۸ تا ۱۰ ساعت؛
گیلاس: ۱۲ ساعت؛
توت‌فرنگی: ۱۲ ساعت؛
زردآلو: ۱۲ ساعت.
آنها را نم‌زدایی کنید
وقتی میوه‌ها آماده شدند، آنها را از فر بیرون بیاورید و در ظرف‌های پلاستیکی یا شیشه‌ای بریزید. سر ظرف‌ها را برای ۴ تا ۵ روز باز بگذارید تا هرگونه رطوبت باقی‌مانده از فرایند خشک شدن بتواند تبخیر شود. هر روز، ظرف را تکان دهید تا میوه‌ها کمی جابه‌جا شوند.
پس از ۵ روز، در ظرف را ببندید و تا فصل برداشت بعدی (حدود ۱۰ ماه بعد) از این میوه‌های خشک لذت ببرید.
فکر نکنید که فقط باید تکه‌های میوه یا توت‌ها را خشک کنید. شما می‌توانید لواشک میوهای خانگی نیز درست کنید.
دستور تهیه‌ی لواشک میوهای ساده
توجه: اطلاعات تغذیه‌ای برحسب نوع میوه، متفاوت خواهد بود.
۲ فنجان میوه‌ی خردشده و انواع توت را با ۱ فنجان آب در یک قابلمه بریزید و روی شعله‌ی متوسط بپزید تا زمانی‌که میوه‌ها نرم شوند. قابلمه را از روی حرارت بردارید و اجازه دهید خنک شود تا به دمای اتاق برسد. سپس میوه‌های پخته را با ۱ قاشق غذاخوری عسل و ۱ قاشق چای‌خوری آب‌لیمو مخلوط و له کنید. این مخلوط را روی سینی فری که روی آن را با کاغذ مومی پوشانده‌اید، پهن کنید و به‌مدت ۵ تا ۶ ساعت در فر ۶۰ درجه‌ی سانتی‌گراد قرار دهید تا خشک شود. اگر میوه‌ها پس از ۶ ساعت همچنان چسبناک بودند، یک ساعت دیگر نیز سینی را درون فر قرار دهید. پس از آماده شدن و سرد شدن لواشک، آن را با قیچی آشپزخانه به شکل‌های موردنظر ببُرید.
نکته‌ی سرآشپز: پوست گوجه‌فرنگی را نگه دارید. سعی کنید تا حد ممکن از هدر دادن مواد غذایی اجتناب کنید. پوست گوجه‌فرنگی‌ها معمولا دور ریخته می‌شود؛ به‌خصوص موقع درست کردن رب گوجه‌فرنگی در تابستان. اما لازم نیست آنها را دور بیندازید. می‌توانید پوست گوجه‌فرنگی‌ها را نگه دارید و خشک کنید. پوست گوجه فرنگی خشک‌شده، یک تاپینگ (رویه) عالی برای پیش‌غذاهایی مانند کراستینی، سالادها و حتی پیتزا است. شما حتی می‌توانید پوست‌های خشک‌شده‌ی گوجه‌فرنگی را آسیاب و به مخلوط ادویه‌هایتان اضافه کنید. برای خشک کردن آنها، مراحل ذکرشده در بالا را دنبال کنید و حتما روی پوست‌ها را با کاغذ مومی یا یک توری گرد پیتزا بپوشانید تا در حین خشک شدن، جمع نشوند. آنها را به‌مدت ۱ تا ۲ ساعت در فر ۶۵ درجه‌ی سانتی‌گراد قرار دهید و پس از آن دستورالعمل‌های مربوط به نم‌زدایی را انجام دهید.
روش دوم: خشک کردن میوه در فضای باز
مراحل خشک کردن میوه در فضای باز از این قرار است:
▪ یک روز گرم را انتخاب کنید
درجه‌ی حرارت باید حداقل ۳۰ درجه‌ی سانتی‌گراد باشد (هرچه بالاتر باشد، بهتر است). همچنین توجه داشته باشید که خشک کردن میوه در فضای باز، چند روز طول می‌کشد بنابراین لازم است که هوا برای چند روز متوالی صاف و خوب باشد.
رطوبت هوا نیز در حین خشک کردن میوه باید زیر ۶۰ درصد و هوا هم آفتابی و گرم باشد.
▪ میوه‌ها را روی سینی توری (مشبک) قرار دهید
از توری‌های استیل ضدزنگ، پلاستیکی یا فایبرگلاس با روکش تفلون استفاده کنید. میوه‌ها را در یک لایه‌ی یک‌نواخت و با کمی فاصله روی توری بچینید.
اکثر سینی‌های چوبی نیز برای این کار مناسب هستند اما از چوب سبز، کاج، سدار، بلوط و چوب سرخ اجتناب کنید.
همچنین از توری فلزی (توری فلزی گالوانیزه) نیز استفاده نکنید.
▪ سینی را زیر نور آفتاب قرار دهید
سینی میوه‌ها را روی دو عدد آجر قرار دهید تا از زمین فاصله بگیرد. روی آن را به‌طور شل (آزاد) با یک توری نازک بپوشانید و بگذارید زیر نور مستقیم خورشید بماند.
مهم است که سینی را از زمین مرطوب دور نگه دارید. قرار دادن سینی روی آجر باعث می‌شود که هوا بهتر جریان پیدا کند و فرایند خشک شدن میوه سریع‌تر انجام شود.
برای منعکس کردن نور بیشتر و سرعت بخشیدن به روند خشک شدن میوه‌ها، یک ورق آلومینیوم یا قلع در زیر سینی قرار دهید.
پوشاندن روی سینی از میوه‌ها در برابر پرندگان و حشرات محافظت خواهد کرد.
سینی را در شب در زیر یک سایه‌بان یا در یک جای سرپوشیده قرار دهید، چون هوای خنک شب می‌تواند میوه‌ها را دوباره مرطوب کند.
▪ میوه‌ها را بعد از چند روز جمع‌آوری کنید
خشک کردن میوه با استفاده از این روش، چندین روز طول می‌کشد. هر روز چند بار به میوه‌ها سر بزنید و بر روند خشک شدن آنها نظارت کنید. وقتی میوه‌ها چروکیده و جویدنی (ترد) شدند، آنها را جمع‌آوری کنید.
روش سوم: خشک کردن میوه با استفاده از دستگاه خشک‌کن
▪ خشک‌کن را تنظیم کنید
خشک‌کن را روی تنظیمات خشک کردن میوه قرار دهید. اگر خشک‌کن شما چنین تنظیماتی ندارد، درجه‌ی حرارت آن را روی ۵۷ درجه‌ی سانتی‌گراد تنظیم کنید.
▪ میوه‌ها را برای ۲۴ تا ۴۸ ساعت خشک کنید
میوه‌ها را در یک لایه‌ی تکی درون خشک‌کن بچینید. مقدار زمان دقیق خشک شدن به میوه و ضخامت آن بستگی دارد اما معمولا میوه‌ها پس از ۱ تا ۲ روز آماده هستند.
برای جلوگیری از خشک شدن بیش‌ازحد میوه‌ها، بعد از ۲۴ ساعت اول آنها را مدام ببینید. سپس هر ۶ تا ۸ ساعت یک‌بار دوباره به میوه‌ها سر بزنید.
▪ میوه‌های خشک‌شده را جمع‌آوری کنید
وقتی میوه‌ها خشک و ترد شدند، یعنی آماده هستند و می‌توانید آنها را جمع‌آوری کنید. میوه‌های خشک را به‌آرامی فشار دهید؛ آنها باید نسبتا سفت باشند، چون رطوبت موجود در آنها بیرون کشیده شده است.
نگهداری و استفاده از میوه‌های خشک
▪ آنها را در ظروف سربسته و در یک محل خنک نگهداری کنید
اکثر میوه‌های خشک‌شده اگر به این روش نگهداری شوند، ۹ تا ۱۲ ماه قابل استفاده هستند. میوه‌های خشک آماده و بسته‌بندی‌شده، بعد از باز شدن باید سریع‌تر مصرف شوند و ممکن است لازم باشد برای جلوگیری از فاسد شدن، آنها را در یک کیسه‌ی سربسته درون یخچال قرار دهید. این مسئله در مورد میوه‌های خشک‌شده‌ی خانگی که به‌طور کامل خشک نشده‌اند و تا حدی رطوبت دارند نیز صدق می‌کند.
▪ می‌توانید از میوه‌های خشک در دستورات غذایی مختلف استفاده کنید یا آنها را به‌تنهایی بخورید
برخی از میوه‌های خشک را می‌توان با خیساندن در آب گرم یا آهسته جوشاندن دوباره آبدار و مرطوب کرد. این کار معمولا برای میوه‌های خشک‌شده‌ای مانند سیب، زردآلو، هلو، آلو و گلابی به‌کار می‌رود. انبه و پاپایای خشک‌شده را می‌توانید یک ساعت قبل از استفاده در آب سرد بخیسانید تا آبدار و مرطوب شوند.
