شخصیت، پیشینه خانوادگی و محیط زندگی هر کودک منحصربه‌فرد است و این‌که چه انگیزه‌ای باعث می‌شود کودکان به خودکشی دست بزنند، چالش مهمی برای والدین محسوب می‌شود. شناخت زنگ‌‌خطرها و توجه به آنچه در دنیای کودکمان می‌گذرد در جلوگیری و درمان تمایل به خودکشی حیاتی است.
گاهی والدین زنگ خطرها را ندیده می‌گیرند یا سعی می‌کنند با ایجاد و حفظ فاصله با فرزندشان فضای لازم را برای تنهایی و گذر کردن از مشکلات و تغییرات درونی به نوجوان خود بدهند.
چنین تفکری نه‌تنها به حل بهتر مسأله توسط فرزند شما کمک نمی‌کند بلکه او را در شکننده‌ترین شرایط روانی تنها و بی‌یاور می‌کند. اگر فرزند شما رفتارهای هشداردهنده از خود بروز می‌دهد با توجه بیشتر و همدلی به او کمک کنید یا در صورت لزوم از مشاور، روانشناس یا روانپزشک کمک بگیرید.
خودکشی کشنده‌تر از سرطان
خودکشی دومین علت مرگ در بین افراد ۱۰ تا ۲۴ساله و همچنین دومین علت شایع مرگ دانشجویان و نوجوانان ۱۲ تا ۱۸ساله آمریکایی اعلام شده است.
در آمریکا سالانه یک کودک از هر ۱۰۰هزار کودک ۱۰ تا ۱۴ساله بر اثر خودکشی جان می‌سپارد.
این آمار برای سنین ۱۵ تا ۱۹سال به ۷ کودک در سال افزایش می‌یابد.
جالب است بدانید که در آمریکا تعداد نوجوانانی که بر اثر خودکشی جان خود را از دست می‌دهند بیشتر از نوجوانانی است که به علت سرطان، ایدز، ذات‌الریه، آنفلوآنزا، امراض لاعلاج مزمن، نواقص مادرزادی و سکته جان می‌سپارند.
در کشور هند آمار خودکشی در گروه سنی ۱۵ تا ۲۹سال، ۴۶هزار مورد سالیانه گزارش شده است.
در ژاپن هم سالانه ۴هزار و ۶۰۰ نفر بین سنین ۱۰ تا ۲۴سال بر اثر خودکشی جان خود را از دست می‌دهند. ۱۵۷هزار نفر هم به‌دنبال خودکشی ناموفق در بیمارستان بستری می‌شوند.
نشانه‌ها و نگرانی‌ها
از هر پنج کودک یا نوجوانی که خودکشی می‌کنند، ۴ نفر نشانه‌های میل به خاتمه حیات را از خود بروز می‌دهند. درواقع آشنایی با زنگ خطرهای مربوط به خودکشی کودکان و نوجوانان و توجه و رسیدگی به‌موقع به این نشانه‌ها می‌تواند نجات‌بخش جان ۸۰درصد از این بچه‌ها باشد.
در بسیاری از موارد نشانه‌ها، شبیه رفتارهای عادی نوجوانان است و تشخیص رفتارهای غیرعادی و عادی مشکل می‌شود. به‌طورکلی زمانی که رفتارها در طول زمان ثابت و ادامه‌دار است، چندین نشانه با هم متجلی می‌شود یا رفتاری متناقض با شخصیت معمول نوجوان بروز می‌کند، زمانی است که باید توجه ما بیش از پیش متوجه فرزندمان باشد.
در این مطلب تعدادی از نشانه‌های نگران‌کننده را می‌خوانید. البته علائم خطر به اینها محدود نمی‌شود و شما به‌عنوان مشاور یا والدین احساس خطر غریزی خود را باید جدی بگیرید و در صورت لزوم اقدامات پیشگیرانه را انجام دهید.
تهدید به خودکشی
افرادی که درباره خودکشی صحبت می‌کنند یا دیگران را به خودکشی تهدید می‌کنند تا ۳۰ برابر بیشتر از دیگر افراد دست به خودکشی می‌زنند. به همین دلیل شما باید همیشه تهدید به خودکشی را جدی بگیرید. توجه داشته باشید که صحبت درباره خودکشی می‌تواند کلامی نباشد و در شبکه‌های اجتماعی یا پیامک‌های دوستانه رد و بدل شود.
«بهتر است بمیرم.»
«من نباشم شما خوشحال‌تر هستید.»
« از زندگی‌ام متنفرم.»
«خودم را می‌کشم.»
خودکشی‌های ناموفق قبلی
٣٠درصد از افرادی که بر اثر خودکشی جان خود را از دست می‌دهند برای بار دوم یا چندم دست به این عمل زده‌اند.
خطر خودکشی در سال اول پس از نخستین اقدام ناموفق، ۱۰۰ برابر سال‌های دوم و سوم است. در طول ماه‌های پس از نخستین اقدام باید مراقب هر عملی باشید که نشانه آسیب به خود باشد. تمرکز روی مرگ یا صحبت وسواس‌گونه درباره خودکشی نشان می‌دهد که فرزند شما به‌زودی دوباره دست به این کار خواهد زد.
افسردگی
تغییرات ناگهانی در شخصیت، بیان احساس ناامیدی و بیچارگی، افت چشمگیر تحصیلی، بی‌علاقگی به فعالیت‌های محبوب، حساسیت یا پرخاشگری شدید، کناره‌گیری از خانواده، دوستان و روابط اجتماعی، عدم رعایت بهداشت فردی، تغییر در عادات غذایی و عادات مربوط به خواب، بخشیدن متعلقات مورد علاقه، خداحافظی با اعضای خانواده و نیز صحبت درباره نحوه کفن و دفن و برگزاری مراسم ترحیم از علائم اصلی افسردگی منجر به خودکشی است.
دیگر نشانه‌ها
مصرف مواد مخدر و الکل، طلاق والدین، احساس تنهایی یا طردشدگی، احساس شرم، گناه، تحقیر یا واپس‌زدگی، استرس‌های عاطفی که دردهای فیزیکی به دنبال داشته باشد، ریسک‌پذیری بی‌سابقه و بالا، عدم تمرکز و توجه و نیز درگیر شدن در رفتارهای پرخطر یا مخاطره‌آمیز می‌تواند از دیگر نشانه‌های تمایل نوجوانان به خودکشی باشد.
اقدامات لازم
کودکان همیشه قادر به درک و توضیح دادن احساسات خود نیستند. به‌عنوان بزرگسال، ما باید تلاش کنیم تا آنها را بهتر درک و درهای گفت‌وگو و بیان احساسات را به روی آنها باز کنیم.
اگر فکر می‌کنید فرزند شما نشانه‌های ذکر شده را دارد، این سوالات را از او بپرسید:
آیا به فکر آسیب رساندن به خودت هستی؟
آن‌قدر حالت بد است که به مردن فکر می‌کنی؟
دلت می‌خواهد فرار کنی یا ناپدید شوی؟
دوست داری بخوابی و دیگر بیدار نشوی؟
خواب‌های ترسناک راجع به مرگ می‌بینی؟
اگر جواب هرکدام از این سوالات مثبت بود، فورا از یک مشاور کمک بگیرید.
