افرادی که در حال حاضر در سراسر دنیا کافئین را در انواع و اشکال مختلف مصرف می نمایند و حتی کسانی که روزانه چندین فنجان قهوه، چای و یا انواع نوشیدنی های گازدار را می نوشند نیز احتمالا از این مطلب که این ماده مشهورترین ماده روان گردان دنیاست بی خبر هستند.
خواه این ماده داخل فنجانی قهوه یا چای بوده و یا در شکلات و نوشابه ها، اثری ملایم بر روی محرک های اعصاب بدن ما گذاشته و زندگی روزمره را برای ما آسان تر می نماید.
مصرف در حد مجاز و معمول کافئین اثرات بسیار مثبتی روی مغز و بدن ما انسان ها دارد. شواهد موجود بیان کننده کمک کافئین به تقویت حافظه، افزایش تحرک بدنی و بالا بردن تمرکز است. سازمان غذا و داروی آمریکا مصرف روزانه ۴۰۰ میلی گرم کافئین را برای افراد بالغ بی خطر دانسته اگرچه زنان باردار می باید مصرف روزانه خود را تا ۲۰۰۰۰ میلی گرم کاهش دهند. مطابق گزارش کالج آمریکایی زنان و زایمان یک فنجان قهوه دارای ۱۰۰ الی ۲۰۰ میلی گرم و یک فنجان چای تا حداکثر ۷۰ میلی گرم و همچنین نوشابه های گازدار کمتر از ۵۰۰۰ میلی گرم کافین دارند.
عوارض مصرف کافئین
کلینیک مایو پیشنهاد میکند که نوجوانان نیز باید میزان مصرف کافئین روزانه خود را به اندازه ۱۰۰ میلی گرم محدود نمایند و توصیه میکند تا کودکان از مصرف هر گونه کافئین پرهیز کنند.
بعضی افراد به طرز بسیار عجیبی به مصرف کافئین حساسیت داشته و مصرف زیاد این ماده می تواند منجر به سردرد، دردهای ناحیه شکم، تپش قلب و بی خوابی در این افراد شود (منظور از مصرف زیاد نوشیدن ۴۴ فنجان قهوه در روز است).
کافئین بعد از گذشت ۴۵ دقیقه از مصرف به سرعت جذب خون و بافت های بدن شده اما زمان بسیار طولانی تری باید سپری شود تا بدن بتواند آن را تجزیه نموده و از بافت های خود دفع کند. زمانی که طول می کشد تا این فرایند طی شود و نیمی از کافئین مصرف شده دفع شود چیزی نزدیک به ۴ ساعت بوده اما این به معنای از میان رفتن تمام کافئین مصرفی ظرف مدت ۸ ساعت نیست. بنابر تحقیقات انجام شده چیزی نزدیک به ۱۲ ساعت طول می کشد تا فنجان قهوه مصرف شده در صبحانه به طور کامل تجزیه شده و از بدن دفع شود.
در افراد سیگاری زمانی که طول می کشد تا نیمی از کافین تجزیه شود چیزی نزدیک به ۳ ساعت بوده و در زنان باردار این میزان چیزی نزدیک به ۴ ساعت در مقایسه با زنان عادی طول می کشد.
در مواردی که تاکنون نیز به ندرت دیده شده زمانی که کافئین به میزان زیادی مورد مصرف قرار می گیرد (در حدود ۵ گرم که نزدیک به ۳۰ الی ۵۰ فنجان قهوه می شود) می تواند منجر به مرگ شخص شود. مرگ و میرهایی که تا به حال به علت مصرف کافئین گزارش شده در اثر مصرف پودر کافئین و قرص های آن بوده است.
همچنین تحقیقات نشان می دهد که کافئین می تواند باعث افزایش و تشدید استرس در افرادی شود که این ماده را به طور روزانه مصرف میکنند. طی مطالعه بر روی افرادی که به طور روزانه قهوه مصرف می کردند مشخص شد که کافئین باعث تشدید استرس و پاسخ های بدن این افراد در برابر مصرف کافئین می شود. تپش قلب، افزایش فشارخون و افزایش ترشح هورمون های استرس در بدن این افراد از علائمی بود که در اثر مصرف مداوم و روزانه قهوه حاصل شده بود.
به گفته دانشمندان کاهش فشارخون بعد از قطع کردن مصرف قهوه به سرعت روی می دهد اما میزان گلوکز موجود در خون همچنان پابرجا خواهد ماند و به سرعت کاسته نخواهد شد.
کارشناسان از کافئین به عنوان یک تیغ دو لبه نام می برند زیرا از یک سو می تواند بر خلق وخوی افراد اثر مثبتی بر جای گذارد و خستگی را از او دور سازد، اما از سوی دیگر ممکن است تعادل فرد را مختل کند.
اثرات مفید کافئین
▪ طبق بررسی های پژوهشگران دانشگاه بارسلون مصرف همزمان کافئین و قند می تواند برای حافظه و حواس شما مفید باشد. در واقع مغز این افراد به انرژی کمتری برای به یادآوری امور نیاز دارد.
▪ بنا بر گفته محققان آمریکایی به نظر می رسد که کافئین شانس ایجاد سرطان تخمدان در زنان را کاهش می دهد. اثر کافئین در زنانی که از قرص های جلوگیری از بارداری و یا داروهای هورمونی پس از یائسگی استفاده نمی کنند، بیشتر است. مصرف قهوه فاقد کافئین تاثیر واضحی نداشت.
▪ مصرف کافئین می تواند قدرت و تحمل عضلات را در فعالیت های ورزشی افزایش دهد. مصرف کافئین روی گیرنده های عضلات اسکلتی اثر گذاشته و به طور موقت انرژی را افزایش می دهد.
▪ بین مصرف کافئین و بروز بیماری پارکینسون رابطه عکس وجود دارد، به عبارتی دیگر، کافئین از احتمال بروز بیماریپارکینسون پیشگیری می کند.
▪ مصرف مقدار متعادل کافئین، اختلالات شناختی در رابطه با افزایش سن و نیز بروز بیماری آلزایمر را کاهش می دهد.
▪ کافئین با ایجاد تعادل در عملکرد مغز، از نقایص حرکتی و نیز زوال عقل پیشگیری می کند.
▪ کافئین احساس خوب بودن، شادی، انرژی، هشیاری و اجتماعی بودن را در فرد تقویت می کند.
کافئین خطر ابتلا به سرطان هایی مثل سرطان های روده، دهان و حلق را
کاهش می دهد و سبب کاهش احتمال بروز بیماری های قلبی و
پوسیدگی های دندانی می شود
▪ کافئین تحمل انجام حرکات ایروبیک را افزایش می دهد.
▪ مصرف کافئین منجر به کاهش احتمال ابتلا به دیابت نوع ۲ می شود.
▪ قهوه دارای مقدار زیادی آنتی اکسیدان است. آمریکایی ها ۱,۲۹۹ میلی گرم آنتی اکسیدان از ۱.۶۴ فنجان قهوه خود در روز دریافت می کنند. (چای دارای ۲۹۴ میلی گرم آنتی اکسیدان و بعد از آن موز با ۷۶ میلی گرم، لوبیای خشک با ۷۲ میلی گرم و ذرت با ۴۸ میلی گرم در ردیف های بعدی جای دارند).
▪ کافئین برای انقباض سریع عروق خونی کاربرد دارد و برای به حداقل رساندن سرخی و التهاب پوست صورت استفاده می شود.
▪ کافئین را می توان به عنوان یک موهبت برای کسانی دانست که از اختلال پوستی که منجر به بروز لکه های قرمز بر بینی و پیشانی می شود، رنج می برند.
▪ کافئین، قرمزی و تورم چشم را کاهش می دهد.
▪ کافئین خطر ابتلا به سرطان هایی مثل سرطان های روده، دهان و حلق را کاهش می دهد و سبب کاهش احتمال بروزبیماری های قلبی و پوسیدگی های دندانی می شود.
▪ کافئین می تواند از نقرس جلوگیری کند.
اثرات مضر کافئین
▪ کارشناسان از کافئین به عنوان یک تیغ دو لبه نام می برند زیرا از یک سو می تواند بر خلق وخوی افراد اثر مثبتی بر جای گذارد و خستگی را از او دور سازد، اما از سوی دیگر ممکن است تعادل فرد را مختل کند.
▪ مصرف عادی کافئین(۲۰ تا ۲۰۰ میلی گرم) اعتیاد نمی آورد، اما برخی کارشناسان بر این باورند که مصرف زیاد آن، تحمل فرد را نسبت به اثرات این ماده، بالا می برد.
▪ مصرف کافئین تحریک پذیری فرد را افزایش می دهد و گاهی باعث می شود که فرد رفتار نامطلوبی از خود نشان دهد.
▪ از جمله اثرات مضر دیگر این ماده بی نظمی در دفع ادرار و همچنین اختلال و بی نظمی در فعالیت قلب است.
▪ مصرف پیوسته و زیاد کافئین موجب کندی واکنش فرد می شود.
در دوران سرماخوردگی از مصرف چای پررنگ، قهوه و یا ترکیبات حاوی
کافئین مانند نوشابه های گازدار و غذاهای سرخ کردنی و همچنین
ترشی جات پرهیز کنند، زیرا علائم سرماخوردگی را تشدید می کند
▪ افرادی که نوشیدنی حاوی کافئین زیاد مصرف کرده بودند، یکباره احساس هوشیاری بیشتری داشتند اما پس از نیم ساعت، به مراتب کندتر واکنش نشان می د‌ادند.
▪ علاقه مندان به نوشیدن قهوه بهتر است به جای زیاده روی در خوردن قهوه در هنگام صبح چند دقیقه در بیرون از خانه قدم بزنند. چرا که مصرف این نوشیدنی ممکن است خطر ابتلا به افسردگی و ناامیدی را افزایش دهد.
▪ محققان در مطالعات پیشین دریافته اند که آنتی اکسیدان ها سبب کاهش التهاب و آسیب های سلولی می شوند. با این حال دکتر لوین تاکید کرد؛ افراد خاص مثل بیماران دیابتی، زنان باردار و افرادی که مشکل خواب دارند باید مصرف قهوه را به یک یا دو فنجان در روز محدود کنند.
▪ در دوران سرماخوردگی از مصرف چای پررنگ، قهوه و یا ترکیبات حاوی کافئین مانند نوشابه های گازدار و غذاهای سرخ کردنی و همچنین ترشی جات پرهیز کنند، زیرا علائم سرماخوردگی را تشدید می کند.
افزودن مواد کافئین دار به شیر، درست است؟
نسکافه، کاکائو، قهوه یا چای را به شیرتان اضافه نکنید، زیرا که این نوشیدنی ها دارای اگزالات هستند و اگزالات با کلسیم ترکیب شده و مانع از جذب این ماده معدنی می شود.
به همین دلیل است که متخصصان تغذیه می گویند افزودن کاکائو به شیر صحیح نیست اما در واقع، باید گفت که صرفا اضافه کردن یک قاشق مرباخوری کاکائو به شیر که حدود ۳ گرم می شود، آن قدر اگزالات ندارد که مانع جذب کامل کلسیم شود.
به همین دلیل، لازم است اولویت ها را در نظر بگیرید. اگر کسی می تواند شیر ساده را بنوشد، اولویت با مصرف آن است اما اگر فردی نمی تواند شیر ساده را بخورد، افزودن مقدار کمی کاکائو، چای یا نسکافه برای بهتر کردن طعم شیر آن قدر مشکلی ایجاد نخواهد کرد و در جذب کلسیم شیر تاثیر چندانی نخواهد گذاشت. اما برخی شیرکاکائوهای آماده، کاکائوی بسیار بالایی دارند و مصرف شان به جای شیر توصیه نمی شود زیرا بیشتر از آنچه شیر طعم دار شده باشد، نوعی نوشیدنی شیرین به حساب می آید، در حالی که تهیه شیر کاکائو در خانه با مقدار کمی کاکائو می تواند مفید باشد.
نوشیدنی های کافئین دار را در چه زمانی مصرف کنیم؟
برای بهره مندی بیشتر از خواص سودمند قهوه در پیشگیری از ابتلا به دیابت، این نوشیدنی را ظهر، مصرف کنید.
تاثیر مصرف قهوه در ظهر در کاهش خطر ابتلا به دیابت به مراتب بیش از زمانی است که این نوشیدنی در ساعات دیگر روز مصرف شود. به عبارت ساده تر مصرف قهوه هنگام ناهار، خطر ابتلا به دیابت را حدود ۳۳ درصد کاهش می دهد.
همچنین نتایج تحقیقات دیگر در برزیل نیز تایید میکند نوشیدن دست کم یک فنجان قهوه همراه با صرف نهار، احتمال ابتلا به دیابت نوع دو را تا یک سوم کاهش می دهد.
تاثیر کافئین بر پسران و دختران
کافئین موجود در قهوه، پسران را بیشتر از دختران به هیجان و جنب و جوش می اندازد. به گزارش دیلی‌نیوز، کافئین روی پسرها تاثیر قوی تری نسبت به دخترها دارد.
در این تحقیق مشخص شد که پسرها بعد از مصرف نوشیدنی حاوی کافئین مدت بسیار طولانی تری نسبت به دخترها به انجام بازی های رایانه ای مشغول می شوند.
