پزشکان اصطلاحا عدم تشکیل جنین در ساک بارداری را بارداری پوچ می‌گویند.
▪ چرا جنین تشکیل نمی‌شود؟
برای تشکیل جنین باید مراحل تقسیم سلولی در زمان‌های خاصی انجام گیرد. دیده شده که ۷۲ ساعت بعد از ترکیب سلول تخمک با اسپرم، یک مجموعه ۵۸ سلولی به دنبال تقسیمات متعددی که در همان سلول اولیه تخم ایجاد می‌شود، درست می‌شود که ۵۳ سلول آن برای تشکیلات جفت و ۵ سلول آن برای تولید بخش‌های مختلف یک جنین است.
حال اگر اختلالاتی در تعداد یا شکل یا هر دو، در کروموزوم‌های سلول‌های تشکیل‌دهنده‌ای که قرار است تبدیل به جنین شود، وجود داشته باشد، این سلول‌ها از مسیر طبیعی تقسیم سلولی خارج خواهند شد. به اصطلاح به نوعی از بین می‌روند و نتیجه آن تشکیل قسمتی از تشکیلات بارداری است که در واقع به شکل ساک اولیه بارداری در سونوگرافی قابل مشاهده است، در حالی که اثری از جنین به دنبال تحلیل رفتن آن یا عدم تشکیل آن نخواهد بود.
▪ چه‌طور متوجه شویم که بارداری پوچ است؟
معمولا سونوگرافی با تصویر یک ساک خالی که هیچ‌گونه علائمی از قطب جنینی یا کیسه زرده یا جنین را دربرندارد، با توجه به سن بارداری، مطرح‌کننده بارداری پوچاست. البته با یک سونوگرافی و عدم دانستن سن بارداری نمی‌توان به نتیجه‌ای قطعی رسید.
▪ چه عواملی سبب بروز چنین حالتی می‌شوند؟
بیشترین عامل، اختلالات سلول تخم همراه با ناهنجاری‌های کروموزومی است که در اثر بالا بودن سن مادر یا پدر می‌تواند به وجود آید.
▪ تکرار بارداری پوچ چه عوارضی می‌تواند برای خانم‌ها به وجود آورد؟
از جمله نشانه‌های بارداری پوچ، خون‌ریزی و تهدید به سقط در سه ماهه نخست است و گاهی اوقات نیاز به کورتاژ دارد. به همین دلیل می‌تواند بالقوه خطرات کورتاژ و دستکاری‌های رحمی را دربرداشته باشد که معمولا در شرایط صحیح به حداقل می‌رسد. گاهی نیز عوارضی دیررس به دنبال کورتاژ مثل کیست‌های رحمی و مشکلاتی در زمینه باروری به وجود می‌آید.
خانمی که چند بار بارداری پوچ داشته، چه آزمایشاتی باید انجام دهد؟ اصلا این مشکل، درمانی هم دارد؟
معمولا در صورت تکرار مساله، توصیه می‌شود بررسی‌های ژنتیک روی محصولبارداری تازه دفع شده انجام شود. بررسی ژنتیک والدین نیز قابل انجام است.
▪ بارداری پوچ در ایران چه‌قدر شیوع دارد؟
آمار دقیقی در این رابطه در دست نیست، ولی به‌طور کلی حدود ۵۰ تا ۶۰ درصد سقط‌های زودرس، با اختلالات کروموزومی محصول بارداری همراه است که حدود ۲۵ درصد این اشکالات کروموزومی ناشی از اشکالاتی است که در تقسیمات سلولی تخمک مادر دیده می‌شود و ۵ درصد مربوط به سلول‌های گرفته شده از پدر است.
مواردی هم هست که در بارداری پوچ، بررسی‌های کروموزومی هیچ‌گونه اختلالی در محصول دفع شده بارداری نشان نمی‌دهد. ناگفته نماند در بررسی محصول بارداری از نظر کروموزومی حتما باید بافت تازه باشد و در شرایطی خاص به آزمایشگاه ارسال شود.
معمولا در مواردی که با سقط جنین مواجه هستیم، در صورتی که دفعه اول یا دوم باشد، نیاز به بررسی نیست، مگر آنکه سن مادر بالا باشد یا زوجین از خود حساسیت نشان دهند. در این موقع کافی است بررسی‌ها از نظر بعضی از عفونت‌ها، بیماری‌های غدد داخلی، دیابت، مشکلات هورمونی، مصرف برخی داروها و در مواردی شکل آناتومیک مورد ارزیابی قرار گیرد.
