علتهای ریزش مو در زنان و چگونگی مقابله با آنها
▪ تلوژن افلوویوم
تلوژن افلوویوم پدیده‌ای است که پس از بارداری، جراحی بزرگ، کاهش وزن سریع یا استرس شدید رخ می‌دهد که طی آن مقدار زیادی از موها در هر روز ریزش پیدا می‌کند که معمولا موقع شامپو کردن، سشوار کردن یا برس کشیدن اتفاق می‌افتد. همچنین یکی از عوارض داروهای ضد افسردگی، بتابلوکرها و داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی است. به هنگام تلوژن افلوویوم، مو سریعتر از حالت عادی از فاز استراحت به فاز استراحت می‌رود قبل از اینکه به سرعت به مرحله تخلیه یا تلوژن حرکت کند.
علائم: زنان مبتلا به فلوژن افلوویوم معمولا متوجه از دست دادن مو ۶ هفته تا ۳ ماه پس از حوادث استرس زا می‌شوند. در اوج آن ممکن است یک مشت مو دچار ریزش شود.
آزمونهای تشخیصی: هیچ آزمایشی برای تلوژن افلوویوم وجود ندارد اما پزشکان معمولا در مورد رویدادهای زندگی می‌پرسد و به دنبال پیازهای چماقی شکل کوچک روی ریشه موهای ریزش کرده می‌گردند. این پیازها به این معناست که مو چرخه رشدش را کامل کرده است که نشان دهنده این است که این چرخه ممکن است به دلیل استرس سریعتر طی شده است.
روش مقابله با آن چیست: در بعضی موارد همانند بارداری یا جراحی‌های بزرگ ممکن است مجبور شوید تا زمانی که ریزش موها کاهش یابد، صبر کنید. اگر دارو موجب این امر شود با پزشک خود در مورد کاهش دوز دارو یا تغییر داروها صحبت کنید. اگر مربوط به استرس باشد بهترین کار کاهش اضطراب است.
▪ ریزش موی ارثی
ریزش مویی که به علت ژنتیک باشد به عنوان آلوپسی آندروژنی یا طاسی با الگوی مردانه شناخته می‌شود و به گفته انجمن پوست آمریکا مهمترین علت شایع ریزش مو در زنان و هم مردان است. این ژن ممکن است از سمت مادری یا پدری به ارث برسد اگر هر دوی والدین ژن ریزش مو را داشته باشند، به احتمال بیشتری دچار ریزش مو خواهید شد.
علائم: پاملا جاکوبوویچ متخصص پوست در مرکز پزشکی مونته فورو نیویورک می‌گوید: در زنان دارای این ویژگی این نازک شدن در خط موی جلوی سر یا همان چتری موها بروز می‌کند. این عارضه به کندی رخ می‌دهد و ممکن است در اوایل دهه ۲۰ شروع شود. در صورتی که مادرتان هم این الگوی نازک شدن مو را دارد پس شما هم مستعد این موضوع هستید. درد این موارد، ریزش مو ممکن است پخش شود به این معنا که در کل پوست سر گسترش پیدا می‌کند.
آزمونها: جاکوبوویچ می‌گوید: متخصص پوست الگوی ریزش مو را بررسی می‌کند تا مشخص کند که علت آن ارثی است یا خیر و ممکن است یک آزمایش خون را برای رد کردن سایر عوامل توصیه کند. نمونه برداری از پوست سر نیز گاهی اوقات برای پی بردن به اینکه آیا فولیکولهای مو با فولیکولهای حداقل جایگزین شده‌اند که یکی از علائم ریزش موی ارثی است، انجام می‌شود.
روش درمان: ریزش مو با استفاده از مینوکسیدیل بر روی پوست سر به صورت دو بار در روز کند می‌شود. این دارو هم برای ریزش موی زنان و هم مردان است البته در مورد زنان باید فرمولی ملایمتر استفاده کرد تا از عوارض ناخواسته آن پیشگیری کرد. زنان نباید به هنگام بارداری یا شیردهی از مینوکسیدیل استفاده کنند. مردان عمدتا بوسیله فیناستراید (پروپسیا) که یک داروی خوراکی است، درمان می‌شوند.
▪ کم کاری تیروئید و ریزش مو در زنان
میلیونها نفر، که اکثر آنها زن هستند مبتلا به بیماری تیروئید هستند. وقتی بدن شما هورمون تیروئید کمی تولید می‌کند، هورمونی که مسئول متابولیسم، تپش قلب و خلق و خو است، به این حالت هیپوتیروئیدیسیم یا کم کاری تیروئید یا تیروئید کم کار گفته می‌شود. اگر بدن شما هورمون زیادی تولید کند، هیپرتیروئیدیسیم یا پرکاری تیروئید دارید. هورمون تیروئید مسئول هر چیزی است از سرعت متابولیسم پایه که بدن شما از اکسیژن و انرژی برای عملکرد خود استفاده می‌کند تا رشد مو، پوست و ناخنها. اما وقتی که مقدار آن در بدنتان مناسب نیست ممکن است متوجه تغییراتی در عملکردهای جسمانی شوید.
علائم: کم کاری تیروئید (پایین بودن سطح هورمون) ممکن است موجب علائم بسیاری شود از جمله افزایش وزن، خستگی، یبوست، افسردگی و مشکل تمرکز. مو، ناخنها و پوست نیز بیشتر خشک و شکننده می‌شوند و به آسانی می‌شکنند. دکتر تئودور فریدمن متخصص داخلی و رئیس بخش غدد درون ریز، متابولیسم و درمان ملکولی در دانشگاه چارلز درو در لوس آنجلس می‌گوید: این مورد در زنان بخصوص آنهایی که بالای ۵۰ سال سن دارند، بیشتر است.
پرکاری تیروئید (زیاد بودن هورمون) ممکن است موجب کاهش وزن شدید، تپش قلب، عصبی شدن، تحریک پذیری، اسهال، پوست مرطوب، ضعف عضله و ظاهر وحشت زده در چشمها شود. ممکن است دچار ریزش موی ناشی از افزایش سرعت متابولیسم شوید. پرکاری تیروئید نسبت به کم کاری، کمتر شایع است و بر حدود ۱ درصد جامعه اثر گذار است.
آزمایشها: آزمایش خون هورمون تحریک کننده تیروئید را که بوسیله غده هیپوفیز برای تحت تاثیر قرار دادن تیروئید برای ساخت هورمون تیروئید بیشتر، ترشح می‌شود. TSH زیاد معمولا نشان دهنده کم کاری تیروئید است در حالی که سطوح پایینتر از نرمال نشان دهنده پرکاری تیروئید است.
روش درمان: پزشک داروی هورمون تیروئید را برای بازگردانی آن به سطح نرمال تجویز می‌کند. احتمالا مرتبا آزمایش TSH انجام خواهد شد تا دوز مناسب تعیین شود.
▪ لوپوس و ریزش موی زنان
لوپوس یک بیماری خود ایمن مزمن است که طی آن سیستم ایمنی بدن به بافت سالم خودش حمله می‌کند. این بیماری بر حدود ۱/۵ میلیون نفر اثر گذاشته و زنان را در طی سالهای باروریشان دچار مشکل می‌کند.
علائم: لوپوس اغلب موجب خستگی شدید، سردرد، زخمهای گوارشی و مفاصل دردناک و متورم می‌شود. بسیار از افراد یک قرمزی پروانه‌ای شکل روی میانه صورتشان یعنی که از روی پل بینی رد می‌شود و پوست را نسبت به آفتاب حساس می‌کند. علائم دیگر از جمله تب، ورم پاها و دست و اطراف چشمها، درد قفسه سینه و کم خونی است. دکتر آرتور واینشتاین متخصص متخصص پوست و مدیر بخش روماتولوژی در بیمارستان واشنگتن می‌گوید: بسیاری از افراد دچار ریزش مو می‌شوند که ممکن است خفیف باشد و به هنگام شامپو زدن یا برس کشیدن مو رخ دهد یا ممکن است شدید باشد و بصورت لکه‌ای و همراه با بثوراتی روی پوست سر باشد. از آنجایی که این علائم در بسیاری از بیماریهای دیگر هم وجود دارند، لوپوس اغلب اوقات به عنوان نقابدار بزرگ شناخته می‌شود.
روشهای تشخیص: متخصص روماتولوژی مفاصل و مشکلات دیگر برای علائم التهاب همانند گرما، درد، تورم و قرمزی را بررسی خواهد کرد. آزمایش خون سطح آنتی بادیهای ضد هسته‌ای (ANA) را که ممکن است نشان دهنده لوپوس نیز باشند، بررسی می‌کند. دکتر واینشتاین می‌گوید: روماتولوژیست همچنین تعیین خواهد کرد که آیا بیماران ۴ تا از ۱۱ ملاک تشخیصی را که بوسیله انجمن روماتولوژی مشخص شده، دارد یا خیر، اگر چه معیارهای کمتر همزمان با نمونه برداری پوست گاهی اوقات ممکن است بیماری لوپوس را نشان دهد.
روشهای درمان: اگر ریزش موی شما همراه با درد مفصل، خستگی و علائم دیگر لوپوس باشد با داروهای خوراکی همانند پردنیزون درمان می‌شود. اگر روی سرتان دانه‌های قرمز دارد، باید به یک متخصص پوست مراجعه کنید که به احتمال زیاد کرم موضعی را برای شما تجویز می‌کند.
▪ کم خونی ناشی از کمبود آهن
زنانی که پریودهای سنگین دارند یا غذاهای حاوی آهن زیاد مصرف نمی‌کنند معمولا مستعد کمبود آهن هستند که در این صورت خون آنها، گلبولهای قرمز کافی ندارد. گلبولهای قرمز اکسیژن را به سلولهای سراسر بدن انتقال می‌دهد که انرژی مورد نیاز شما را تحویل می‌دهد.
علائم: کم خونی فقر آهن موجب خستگی شدید، ضعف و رنگ پریدگی می‌شود. ممکن است متوجه سردرد، دشواری تمرکز، سردی دست و پا و ریزش مو می‌شود. هر نوع اعمال زوری ممکن است موجب تنگی نفس شود.
آزمایشها: آزمایش خون برای اندازه گیری فریتین که پروتئینی ست که آهن را در بدن حفظ می‌کند، معمولا برای تشخیص کم خونی فقر آهن مورد نیاز است. پزشک میزان هماتوکریت خون را اندازه می‌گیرد که چه مقدار خون از گلبولهای قرمز خون ساخته شده است.
روش مقابله و درمان: غذاهای غنی از آهن همانند گوشت قرمز، ماهی، سبزیجات پهن برگ، غلات غنی شده و لوبیا ترجیحا همراه با با غذاهای سرشار از ویتامین C که جذب آهن را افزایش می‌دهند، بخورید. زنان نیازمند ۱۸ میلی گرم آهن در روز به صورت عادی و پس از یائسگی به صورت ۸ میلی گرم در روز نیاز دارند از پزشکتان بپرسید که آیا به مکمل آهن نیاز دارید یا خیر. دکتر فوسکو می‌گوید: می‌توانید مکملهای خاصی را برای ریزش مو استفاده کنید. مواد تشکیل دهنده اصلی در اینها معمولا شامل بیوتین، سیلیکا و ال سیستئین به علاوه آهن است.
▪ سندرم تخمدان پلی کیستیک
طبق نقشه شیوع، هم اکنون ۴/۱ میلیون زن در منطقه خاورمیانه دچار سندرم تخمدان پلی کیستیک هستند. این بیماری که حداقل از سن ۱۱ سالگی شروع می شود بوسیله بهم خوردن تعادل هورمونی ست که طی آن تخمدانها هورمونهای مردانه زیادی هورمونهای مردانه را تولید می‌کنند. این بیماری اغلب معمولا موجب ناباروری می‌شود.
علائم: دکتر فوسکو می‌گوید: PCOS موجب رشد موی زائد روی صورت، پریودهای نامنظم، آکنه و ایجاد کیستهایی روی تخمدانها می‌شود. و در عین حال که ممکن است دچار ریزش موی روی سر شوید ممکن است متوجه موهای بیشتر روی بدن شوید.
روشهای تشخیص: معمولا برای بررسی میزان هورمون تستوسترون و DHEAS (دهیدرواپیاندرسترون) محصول فرعی تستوسترون، آزمایش خون توسط پزشک توصیه می‌شود.
روشهای مقابله: اکثر موارد تخمدان پلی کیستیک با قرصهای کنترل بارداری همانند یاسمین که حاوی مواد ضد آندروژنی ست که تستوسترون را مسدود می‌کند، درمان می‌شود. اگر نمی‌توانید از قرص ضد بارداری استفاده کنید، پزشک شما اسپیرونولاکتون (آلداکتون) تجویز می‌کند که بازدارنده هورمونهای مردانه نیز هست. کاهش وزن نیر می‌تواند بوسیله کاهش اثرات هورمونهای مردانه به شما کمک کند.
▪ بیماریهای پوست سر و ریزش مو در زنان
پوست سر ناسالم موجب التهاب می‌شود که رشد مو را دشوار می‌سازد. بیماریهای پوستی که منجر به ریزش مو می‌شوند شامل درماتیت سبوره (شوره سر)، پسوریازیس و عفونتهای قارچی همانند کرم حلقه‌ای است.
علائم: درماتیت سبوره موجب پوسته پوسته شدن پوست سر می‌شود بنابراین مقدار زیادی فلسهای پوستی چرب و زرد روی شانه یا در موهایتان خواهید شد. این ممکن است ناشی از مخمری به نام مالاسزیا، تغییرات هورمونی یا چربی زیاد پوست باشد. پسوریازیس یک بیماری خود ایمن است که موجب تغییر بیش از حد سلولهای پوستی می‌شود و فلس ضخیم سفیدی روی پوست سر ایجاد می‌کند که اگر فشار داده شود موجب خونریزی می‌شود. دکتر جاکوبوویچ می‌گوید: کرم حلقه‌ای که عفونتی قارچی ست و بوسیله دست زدن به یک فرد یا حیوان آلوده منتقل می‌شود، موجب تکههای قرمزی روی پوست می‌شود که ممکن است پخش باشند.
آزمونهای تشخیصی: معاینه پوست سر به تعیین نوع بیماری که دارید، کمک می‌کند. کشت قارچ و نمونه برداری پوست سر معمولا برای تشخیص کرم حلقه‌ای استفاده می‌شود.
روشهای مقابله: معمولا هر بیماری نیازمند یک درمان خاص است: شامپوی درمانی برای درماتیت سبوره، داروها یا نور درمانی برای پسوریازیس و ضد قارچهای خوراکی برای کرم حلقه‌ای.
▪ آلوپسی آره آتا یا طاسی منطقه‌ای
طاسی منطقه‌ای یک اختلال خود ایمن است که طی آن سیستم ایمنی به فولیکولهای مو حمله می‌کند. این بیماری بر عده زیادی از مردان و زنان اثر می‌گذارد و در هر دو جنس به طور مساوی رخ می‌دهد. علت آن ناشناخته است اما بوسیله استرس یا بیماری تحریک می‌شود.
علائم: دکتر فوسکو می‌گوید: این بیماری به سه شکل رخ می‌دهد. آلوپسی آره آتا معمولا موجب تکههای صاف و یکدست روی پوست، ابروها یا ساق پاها می‌شود. ریزش موی کلی روی سر به عنوان طاسی کلی یا آلوپسی توتالیس شناخته می‌شود در حالی که ریزش مویی که روی همه بدن رخ می‌دهد، طاسی عمومی یا آلوپسی یونیورسالیس نام دارد. دکتر فوسکو می‌گوید: بعضی از بیماران اظهار می‌کنند که قبلا تاسی لکه‌ای داشته‌اند که حس می‌کنند چیزی در آن بخش در حال سوزن سوزن شدن یا سوزش است.
روشهای تشخیص: مشاهده الگوی ریزش معمولا می‌تواند مشخص کند که آیا آلوپسی آره آتا دارید و آزمایش خون برای ذخایر آهن، ANA و هورمونها معمولا انجام می‌شود تا بیماریهای زمینه‌ای که موجب ریزش مو می‌شوند از میان دلایل رد شوند.
روش درمان: آلوپسی آره آتا معمولا با تزریق کورتیکواستروئید داخل ضایعه درمان می‌شود. در بعضی موارد، مینوکسیدیل نیز ممکن است کمک کند. کاهش استرس نیز مهم است.
▪ آرایش زیاد موها
یکی از علل ریزش مو در زنان شامپو کردن زیاد، حالت دادن موها و رنگ کردن است که می‌تواند به موهای شما آسیب برساند. گرما و مواد شیمیایی موها را ضعیف می‌کند که موجب شکستن و افتادن آنها می‌شود. اغلب ترکیبی از این کارهای آرایشگاهی همانند کراتینه کردن، رنگ کردن مو و سشوار کشیدن به عنوان مثال به موها صدمه می‌زنند.
علائم: اگر ریزش موها از صدمه ایجاد شده بوسیله آرایش موها بوجود آید به راحتی شکسته شده و پیازهای چماقی شکلی روی انتهای پیاز موها خواهید دید.
روش تشخیص: دکتر جاکوبوویچ یک تست کششی انجام می‌دهد: وی یک مشت مو حدود ۵۰ رشته را می‌گیرد، به آرامی فشار می‌دهد و بررسی می‌کند که آیا مویی که به سمت بیرون می‌آید پیازی در انتهای خود دارد.
روشهای مقابله: از وسایلی که موها را خیلی گرم می کنند، اجتناب کنید. سشوار مو را روی حالت خنک و درجه بندی پایین قرار دهید و استفاده از اتوی مو را به حداقل برسانید. موهایتان را بیش از یک یا دو درجه روشنتر از رنگ طبیعی‌شان رنگ نکنید. تغییر شدید رنگ مو، مواد شیمایی بیشتری را به شما می‌رساند که می‌تواند موجب شکنندگی مو شود. اگر از ژل مو یا اسپری مو استفاده کنید قبل از شانه کردن کل آن منتظر بمانید، چون مو سخت‌تر می‌شود و به احتمال بیشتری شکسته خواهد شد.
بیماری مو فقط بر ظاهر شما اثر نمی‌گذارد بلکه نشانه‌ای مهم برای سلامت شماست. اگر دچار ریزش مو هستید با یک متخصص پوست مشورت کنید.
