بهترین ساعت در روز برای یادگرفتن درس چه زمانی است
▪در چه ساعاتی از روز بهترین عملکرد مغز و حافظه وجود دارد و این سوال البته رابطه نزدیکی با ساعات خواب نیز دارد؟
موضوع ارتباط ساعات خواب و میزان یادگیری در کودکان بحثی است که در آن نظریات مختلفی وجود دارد و می توان دیدگاه های گوناگونی را نیز در آن دید.
به این موضوع از دو جنبه عملی و علمی باید نگاه کرد. بخشی از آنچه جنبه علمی دارد به حوزه سلامت جسم بازمی گردد و بخشی دیگر که جنبه عملی پیدا میکند به روانشناسی.
وقتی صحبت از سلامت جسم در میان باشد توصیه هایی وجود دارد مانند اینکه نباید شب را تا دیروقت بیدار ماند و مطالعه کرد
یا اینکه در چه ساعاتی مغز قدرت درک و تحلیل بیشتری دارد و حافظه کوتاه مدت و بلند مدت در چه ساعتی کارکرد بهتری دارند.
▪چه ساعتی از روز درس بخوانیم؟
از جنبه پزشکی، برخی نظریات مبین این مطلب هستند که ذهن در ساعات اوایل صبح بیشتر از هر زمان دیگری قابلیت یادگیری و به خاطر سپردن را دارد
زیرا بعد از خواب و استراحت کافی مغز آمادگی بیشتری برای دریافت مطالب دارد و کیفیت یادگیری ارتقا پیدا میکند.
برخی مطالعات نیز به عملکرد ذهن و بازدهی آن در ساعات شب می پردازند.
این دسته معتقدند که ساعات پایانی شب وقت خوبی برای مطالعه هستند چرا که بعد از آن فرد می خوابد و با استراحت او ذهن فرصت پردازش و دسته بندی اطلاعاتی که به تازگی وارد مغز شده را دارد و به همین دلیل مطالب در ذهن فرد بهتر حفظ می شود.
اما به تازگی تحقیقات جدیدی نیز انجام شده که فعالیت حافظه بلندمدت را مورد توجه قرار داده است.
بر اساس این تحقیقات باید توجه کرد که در چه ساعاتی از روز حافظه بلندمدت در فعال ترین حالت خود قرار گرفته و آن زمان را برای یادگیری و به ذهن سپردن مطالب انتخاب کرد.
طبق نتایج این مطالعه ساعات اولیه شب یعنی از ۶ تا ۹ شب بهترین زمان برای استفاده از حافظه بلندمدت است چرا که در این زمان بیشترین بازدهی وجود دارد و ساعات صبح یا آخر شب حافظه کوتاه مدت فعال تر است.
همچنین مطالعه در زمانی که جسم فعالیت عمده ای نداشته باشد بهتر از بقیه ساعات روز است.
به عنوان مثال ساعت بعد از صرف غذا زمان مناسبی برای درس خواندن نیست
چرا که سیستم گوارش در این زمان فعالیت بالایی دارد و گردش خون بیشتری در آن قسمت از بدن وجود دارد
تا فرآیند هضم غذا را انجام دهد و خون کم تری به مغز می رسد و تمرکز ذهن در این زمان پایین است.
در عوض زمانی که شما فارغ از کار دیگری باشید و فعالیت جسمی خاصی نیز نداشته باشید
و بعد از مطالعه نیز درگیر موضوع ذهنی یا جسمی خاصی نشوید فرآیند یادگیری و به خاطر سپاری بهتر اتفاق می افتد.
روانشناسی چه می گوید؟
اما نکته قابل توجهی در این میان وجود دارد که با وجود تمام این تحقیقات مهم‌ترین مساله این است که تحت تاثیر این نتایج نباید فرزند خود را وادار کنید که در ساعات خاصی از روز درس بخواند.
اینجا در حقیقت همان جنبه ای است که به حوزه روانشناسی مربوط است و آنچه در روانشناسی بر آن می شود، این است که اجبار برای تعیین ساعات خاص مطالعه فرزندتان کار اشتباهی است.
این موضوع مخصوصا در سال های اولیه مدرسه حائز اهمیت است.
والدین باید اجازه دهند که کودک ساعت مناسب مطالعه را با توجه به ویژگی های فردی خودش تشخیص دهد.
زیرا مهم ترین نکته این است که فرد باید آمادگی روحی و جسمی لازم را برای مطالعه داشته باشد.
همین طور اگر فرزند شما تا به حال به مطالعه در ساعات خاصی عادت کرده است یا به بیان دیگر ذهن او نسبت به یادگیری در زمان خاصی شرطی شده است
سعی نکنید عادات او را تغییر دهید زیرا تفاوت های فردی انسان ها با یکدیگر باعث می شود این مطالعات برای همه نتایج یکسانی به همراه نداشته باشد.
همان طور که عادات درس خواندن فرزندان ما نیز با یکدیگر متفاوت است. مثلا عده ای عادت به مطالعه در سکوت را دارند و برخی ترجیح می دهند در فضای با صداهای اطراف درس بخوانند.
شب زنده داری و درس خواندن؛ خوب یا بد؟
شب بیداری برای مطالعه نیز از آن دسته عاداتی است که ممکن است برای شخصی نتایج مثبت به همراه داشته باشد و برای دیگری خیر.
این موضوع که می شنویم به افراد توصیه می شود تا از مطالعه در طول شب خودداری کنند به این دلیل است که
سطح انرژی فرد به دلیل استراحت نکردن پایین می آید و ممکن است نتواند سر جلسه امتحان آنچه را به ذهن سپرده به خوبی استخراج و استفاده کند.
اما در برخی افراد به دلیل تفاوت هایی که وجود دارد این مساله صادق نیست.
کارکرد ذهن برخی از افراد این گونه است که انگیره و تمرکز آنها برای به پایان رساندن کاری مثل امتحان باعث می شود که سطح انرژی بدن شان افت نکند
و با وجود شب بیداری بالاتر از حد معمول هم باقی بماند تا موقعی که نتیجه مطلوب را کسب کنند.
البته با این وجود توصیه کلی این است که در شب امتحان تا دیر وقت بیدار نباشیم و حداقل میزان خواب را داشته باشیم.
