مزاج دموی یا گرم و تر
افراد با مزاج گرم و تر یا دموی دارای حجم خون بالایی هستند اشتهای زیادی برای غذا خوردن دارند و به همین دلیل معمولاً دارای اضافه‌وزن و چاقی هستند و رنگ چهره آن‌ها متمایل به قرمز است. این افراد از نظر شخصیتی، روحیه‌ای مهربان و برون‌گرا دارند و بسیار اجتماعی هستند و چون مستعد ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی و سکته‌های مغزی هستند باید از غذاهایی با طبع لطیف برای کاهش غلظت خون خود استفاده کنند.
افرادی که دارای مزاج گرم و تر یا دموی هستند بهتر است غذاهای نشاسته‌ای کمتر بخورند و مصرف فست‌فود و سرخ‌کردنی و غذاهای تند و پرادویه برایشان خوب نیست.
مصرف خاکشیر، تخم ریحان، سوپ یا آش جو، نان جو، برگ زردآلو، هلو و انجیر برای این افراد مناسب است اما باید مصرف آب یخ، نوشابه، تخم‌مرغ، بادنجان، نوشیدنی همراه با غذا، ترشی، سرکه، سیر و چای را کم کنند.
خوراکی‌های مناسب برای مزاج گرم و تر
لبنیات: کشک، قراقروت.
حبوبات: باقلا خشک، برنج، جو، ذرت، عدس، ماش، ارزن.
سبزیجات: گشنیز، ریواس، ترشک.
میوه‌ها: آلبالو، انارترش، ازگیل، بالنگ، تمرهندی، زالزالک، زرشک، زیتون، زغال‌اخته، سنجد، غوره، گریپ‌فروت، لیموعمانی، نارنج.
فرآورده حیوانی: گوشت گاو، گوشت بز، سیرابی، قلوه گوسفند.
توت و بذرها: بارهنگ، تمشک، شاه‌توت.
ادویه‌ها و چای‌های سنتی: قهوه، نشاسته.
مغزهای گیاهی: بلوط، شاه دانه، شاه‌بلوط.
مواد فرآوری شده: سرکه.
نکاتی را که باید در زندگی روزمره رعایت کنید: (مزاج گرم و تر)
۱- از غذاهای با فیبر بالا استفاده نمایید تا اجابت مزاج طبیعی داشته باشید.
۲- انجام حجامت سالی ۲ الی ۳ بار برای شما خیلی مفید می‌باشد.
۳- کم خوری و استفاده از غذاهای کم‌کالری و ساده، بخصوص در ماه‌های گرم سال برایتان مفید است.
۴- بهتر است از مصرف زیاد ادویه‌های تند و انواع شور، گوشت زیاد، غذاهای نشاسته‌ای (ماکارونی، برنج، سیب‌زمینی) و گرمی جات، پرهیز کنید.
۵- خوردن آب و چای را حتی‌المقدور با چند قطره آب لیموشیرین تازه همراه کنید.
۶- هر روز ۱۵ الی ۳۰ دقیقه پیاده‌روی و یا دویدن صبحگاهی داشته باشید.
۷- شش تا هفت ساعت خواب در شبانه‌روز برای شما کافی می‌باشد.
غذاها و نوشیدنی‌هایی که مصرف مستمر یا زیاده‌روی در آن‌ها برای افراد با مزاج گرم و تر مناسب نیست:
گوشت‌ها و غذاها: گوشت گوسفند، بره، بوقلمون، جگر، اردک، تخم اردک و مرغابی، رشته‌فرنگی، ماکارونی، کیک‌ها و بیسکویت‌ها
سبزیجات: زیتون، زنجبیل تازه، پیاز، سیر، نعناع، شوید
آجیل و میوه‌جات: خرما، انبه، بادام، پسته، موز، فندق، انجیر، انگور
دانه‌ها و حبوبات: گندم
روغن‌ها: روغن کرچک، روغن‌زیتون، روغن آفتابگردان
ادویه‌جات: فلفل سیاه، فلفل سفید، زنجبیل خشک‌شده، رازیانه، آویشن
نوشیدنی‌ها و شیرین‌کننده‌ها: عصاره انبه، آب انگور، آب گرم، عسل، شکر، نمک، چای‌های گیاهی با طبع گرم و اغلب غذاهای شور و شیرین
برای افراد با مزاج گرم و خشک مصرف بالای سیر، پیاز، ادویه‌های تند، گوشت قرمز، موز، خربزه، آناناس، انجیر، غذاهای سرخ‌کرده، گردو، پسته، فندق و نارگیل مضر است. مصرف زیاد این نوع مواد غذایی بدن این افراد را از حالت تعادل خارج می‌کند
صفرا مزاج یا گرم و خشک
افراد با طبع گرم و خشک، این افراد لاغراندام هستند و رنگ چهره‌شان سفید است. این افراد دچار دهانی خشک هستند کم‌خواب بوده و به مصرف ترشی علاقه دارند به‌طوری‌که مصرف لواشک و سرکه و غذاهای سرد مثل خیار و کاهو علاقه دارند. این گروه از افراد نباید پرخوری کنند و باید مصرف شیرینی را کم کنند. همچنین غذاهای پرحجم مثل آش رشته و ماکارونی برایشان مفید نیست.
میوه‌هایی مثل انار و شاتوت، زرشک، تمشک، زردآلو، هلو، سیب، گلابی و خیار برای آن‌ها مفید است و مصرف هویج، کاهو، کدو، اسفناج، گشنیز و نخودفرنگی برایشان توصیه می‌شود.
غلامرضا کرد افشاری، متخصص طب سنتی نیز در مورد افراد با مزاج گرم و خشک می‌گوید: این افراد لاغراندام بوده و رنگ چهره آن‌ها متمایل به زردی است. تحمل گرما را ندارند و معمولاً خواب کمی دارند. افراد با مزاج گرم و خشک، عطش زیاد و دهانی خشک دارند، زود عصبانی می‌شوند و زود هم آرام می‌گیرند. این افراد پرجنب‌وجوش و پرانرژی هستند.
برای افراد با مزاج گرم و خشک مصرف بالای سیر، پیاز، ادویه‌های تند، گوشت قرمز، موز، خربزه، آناناس، انجیر، غذاهای سرخ‌کرده، گردو، پسته، فندق و نارگیل مضر است. مصرف زیاد این نوع مواد غذایی بدن این افراد را از حالت تعادل خارج می‌کند و آن‌ها را دچار علائمی مثل خشکی پوست، اضطراب، بی‌خوابی و تپش قلب می‌کند.
در مقابل، مصرف سوپ جو و گوشت مرغ، آش تشکیل شده از ماست، کدو، اسفناج و گشنیز برای آن‌ها مناسب است.
و اما شربت‌های مناسب برای این گروه نیز شربت لیمو، آلو، نارنج، ماءالشعیر، سکنجبین و دوغ ترش است و مصرف هویج، انار، سیب، گلابی، آلبالو، زرشک، گوجه‌سبز، کدو و اسفناج برای این افراد توصیه می‌شود.
گرم مزاجان دو گروه هستند:
در طب سنتی و در گروه افراد با مزاج گرم دو نوع تقسیم‌بندی وجود دارد. گروهی از افراد دارای طبع گرم و تر هستند که در گروه طبع بهاری یا دموی قرار می‌گیرند و گروهی مزاج گرم و خشک دارند که به گروه صفرا مزاج‌ها مشهورند.
