تحقیقات نشان دادند که مکمل کراتین باعث می‌شود که مولکول کراتین در داخل عضلات به دام بیفتد و از ترشح کراتین در ادرار جلوگیری می‌کند.
امروزه، کراتین منوهیدرات به عنوان یک ماده مکمل خوراکی طبیعی به صورت روزافزون توسط ورزشکاران در رشته های مختلف استفاده می‌شود.اولین موج استفاده از کراتین در آمریکا در سال ۱۹۹۲ شروع شد. هنگامی‌که هریس و همکارانش نشان دادند که مکمل کراتین در مقادیر بالا، باعث افزایش مقدار کراتین موجود در عضلات اسکلتی به مقدار ۲۰ درصد شود.
این یافته توسط مجلات منتشر شد که ” کراتین ” یک نوع پروتئین است که در بدن یافت می‌شود و در عضلات اسکلتی، با غلظت بالا وجود دارد، این مولکول برای ایجاد انرژی در چرخه آ. ت. پ حیاتی است و … هنگامی‌که آ.ت.پ یا آدنوزین‌تری فسفات توسط آنزیم کراتین کیناز به آ. د. پ یا آدنوزین منوفسفات تجزیه می‌شود. انرژی تولید می‌شود و پس از آن، سطح کراتین فسفات در عضله کاهش می‌یابد. ( چون آ.د.پ با گرفتن یک فسفات از کراتین فسفات، دوباره به آ.ت.پ تبدیل می‌شود ) با افزایش سطح کراتین در عضله، انرژی بیشتری در عضله آزاد می‌شود.
آیا کراتین فقط در عضلات اسکلتی وجود دارد و فقط بر روی آنها موثر است ؟
کراتین در عضله قلب، عضلات صاف ( جدار روده ها، حالب و…)، اسپرم‌ها و در بافت طبیعی مغز، چشم و اعصاب وجود دارد.
آیا می‌توان عملکرد تمام این دستگاه ها را به سادگی عملکرد عضله اندازه‌گیری کرد و آیا کراتین به آنها آسیبی نمی‌زند ؟
البته در حدود ۹۵ درصد کراتین در داخل عضلات اسکلتی وجود دارد. در سال ۱۹۹۷ در یک مطالعه ” گرین هالف ” نشان داد که افزایش کراتین در عضلات باعث افزایش ترشح کراتین در ادرار توسط کلیه می‌شود و سطح کراتین در پلاسما کاهش می‌یابد.
کراتین چه عوارضی دارد ؟
تحقیقات نشان دادند که مکمل کراتین باعث می‌شود که مولکول کراتین در داخل عضلات به دام بیفتد و از ترشح کراتین در ادرار جلوگیری می‌کند. همانطور که گفتیم، کراتینین محصول نهایی کراتین در بدن است که از طریق ادرار از بدن دفع می شود. افزایش مکمل کراتین، باعث افزایش کراتینین در خون می شود.
ترشح کراتینین به عنوان یک شاخص عملکرد درست کلیه استفاده می شود. جالب است که بدانید افزایش کراتینین در خون، در نارسایی کلیه نیز اتفاق می‌افتد که در بیشتر موارد در مراحل پیشرفته نیاز به پیوند کلیه می‌باشد.البته به جز موارد گفته شده، در کمبود آب شدید در بدن نیز کراتینین افزایش می یابد.
به عبارت دیگر، ورزشکارانی که از مکمل کراتین استفاده می کنند، و نیاز به کاهش وزن شدید در کوتاه مدت دارند، و برای کاهش وزن از کاهش میزان آب بدن استفاده می کنند ( که این روش هم بسیار مخاطره‌آمیز بوده و ممکن است عوارض جبران ناپذیری در بدن داشته‌باشد )، چند برابر بیشتر کلیه خود را در معرض خطر قرار می دهند چون به زبان ساده، این کار باعث جمع شدن مواد سمی در کلیه می شود و این مواد سلولهای کلیه را از بین می برند. از بین رفتن سلولهای کلیه، این سلولها نمیتوانند به صورت کامل ترمیم شوند. با”جف ریز ” در اثر اختلال عملکرد قلب و کلیه از دنیا رفت.
حال باید پرسید آیا کراتین مسئول مرگ این ورزشکار جوان بوده است ؟ باید در جواب گفت، بله، به طور قطع.
اما شاید شما هم اثر سریع کراتین را در باشگاه‌های بدنسازی دیده باشید، پس از استفاده از این مکمل شکل عضلات به سرعت تغییر می‌کند آیا این افزایش حجم ناشی از بزرگ شدن سلولهای عضلات است ؟
در جواب باید گفت که ساخته‌شدن بیشتر پروتئین‌ها در بدن نیازمند روزها و اکثرا، حداقل دو هفته زمان است پس این امکان پذیر نیست که با یک تمرین بدنسازی و استفاده از این مکمل پروتئین عضلات چند برابر شود. این افزایش ناگهانی حجم در کوتاه مدت بیشتر مربوط به تورم سلولهای عضلانی است.
هر سلولی در بدن از نظر کنترل آب و املاح درون خود، دارای یک تعادل است. با افزایش ناگهانی میزان کراتین در سلول عضلانی، این سلول برای حفظ تعادل خود مجبور است میزان زیادی آب جذب کند و به همین علت افزایش حجم می‌دهد. اما این حجم اضافی در واقع آب است.
نکته دیگر اینکه، پس از یک تمرین سنگین بدنسازی، برخی از سلولهای عضلانی دچار اسپاسم یا گرفتگی می‌شوند و این گرفتگی، باعث سفتی و افزایش حجم ظاهری می‌شود.
البته اگر واقع بین باشیم، بر اساس بسیاری از تحقیقات، مکمل کراتین ( در طولانی مدت ) باعث افزایش میزان قدرت، استقامت و انرژی عضلات می شود. این خود بستگی به نوع و برنامه استفاده از کراتین دارد.
اما به چه قیمتی ؟
(۱) بر اساس تحقیق انجام شده کراتین اثری بر روی میزان چربی در بدن ندارد.
(۲) به جز موارد گفته شده کراتین در یک مورد دیگر باعث مرگ یک ورزشکار شده است.
اخطار
سایر عوارض کراتین به صورت خلاصه عبارتند از :
▪ افزایش وزن، کرامپ ( درد ) عضلانی، کشیدگی عضلات، ناراحتی معده، اسهال، سرگیجه، افزایش فشارخون، اختلال عملکرد کلیه، اختلال عملکرد کبد.
▪ کراتین نباید در کسانی که بیماری کلیوی، بیماری کبدی و بیماری فشارخون دارند استفاده شود.
▪ کراتین می تواند باعث ایجاد سرطان شود.
▪ کراتین با بسیاری از داروها تداخل دارد و اگر از دارویی استفاده می‌کنید حتما با پزشک خود درمیان بگذارید، داروهایی مانند داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (آسپیرین، استامینوفن، ایندومتاسین، ناپروکسن، دیکلوفناک، … ، سایمیتیدین، پسودوافدرین، …)
بحث نهایی
▪ باید گفت که تحقیقات بر روی کراتین همچنان ادامه دارد.
▪ هیچ دانشمندی نمی‌تواند بگوید کراتین یک مکمل بی خطر است و با هر میزان و به هر شکلی که استفاده شود هیچ عارضه‌ای ندارد.
( چیزی که متاسفانه در برخی از سایت‌ها توسط افرادی بی‌مسئولیت، بی‌اطلاع و شاید سودجو گفته می‌شود. شما نباید از فروشنده کراتین انتظار داشته‌باشید که به شما بگوید این مکمل ممکن است شما را بکشد.)
▪ کراتین شاید به صورت طبیعی در عضله وجود داشته‌باشد ولی مکمل کراتین با روشهای شیمیایی تهیه شده‌است.
▪ به یاد داشته‌باشید تا زمانی که کلیه یک انسان هفتاد درصد توان و کارایی خود را از دست ندهد، هیچ علائمی از بیماری کلیوی ظاهر نمی شود. پس اگر قرار باشد کراتین به کلیه شما آسیب بزند علائم این آسیب شاید سالها بعد بروز کند.
(چون با هر سال افزایش سن به صورت طبیعی مقداری از کارایی کلیه ما کم می شود، البته به مقدار بسیار ناچیز که در شرایط معمول بدون علامت است. اما اگر ما این تعادل را با مصرف کراتین برهم بزنیم. ….)
▪ اگر شما مایلید که مکمل طبیعی کراتین، استفاده کنید بهتر است ماهیچه بخورید.
▪ اگر خواستید هر مکملی را استفاده کنید باید از تمام عوارض آن اطلاع داشته باشید و از منابع علمی و معتبر، این اطلاعات را دریافت نمایید.
▪ کراتین می‌تواند شما را بکشد.
▪ اگر خواستید با کراتین خود‌کشی کنید آنرا با آب فراوان استفاده کنید.
▪ به یاد داشته‌باشید که چقدر خنده‌دار می‌شد اگر فردوسی از پهلوانان اسطوره‌ای ما اینگونه یاد می کرد : رستم کراتین، اسفندیار متان، سهراب‌‌پودری.
