کم‌خونی ناشی از فقر آهن باعث خستگی، کمبود انرژی، عدم قدرت تمرکز، ضعف، کمبود تنفس و تپش قلب میشود. به علاوه می‌تواند باعث اختلال حافظه و کاهش آستانه درد شود.
تنظیم دمای بدن نیز ممکن است به علت اختلال عمل غده تیروئید متأثر شود و قدرت سیستم ایمنی نیز ممکن است تا حدی کاهش یابد.ناخن‌ها شکننده میشود، سطح زبان صاف و براق میشود و شکاف‌های زیادی در گوشه دهان ظاهر میشود.در دوره بارداری کمبود آهن می‌تواند بر تکامل مغزی جنین اثر گذارد.
▪درمان‌های رایج کم‌خونی
از آنجا که کم‌خونی انواع مختلفی دارد قبل از استفاده از هرگونه مکمل غذایی یا درمان باید با پزشک مشورت شود.
در برخی موارد دریافت یک قرص آهن می‌تواند به راحتی مشکل را برطرف کند اما در برخی دیگر از انواع کم‌خونی نیاز به دریافت آهن نیست و حتی دریافت آهن می‌تواند کم‌خونی را تشدید کند.
قبل از استفاده از هرگونه مکمل انجام آزمایش خون (CBC) ضرورت دارد. زنان باردار به دریافت مکمل آهن و اسیدفولیک نیاز دارند.
مواد غذایی مفید برای کم‌خونی:
گوشت قرمز و کم‌خونی
گوشت حاوی آهن هم است که جذب آن در بدن بسیار راحت‌تر از آهن غیرهم در منابع گیاهی است.
به طور متوسط بدن ۱۰ درصد آهن رژیم غذایی را جذب میکند، اما در مورد آهن هم سطح جذب تا ۳۰ درصد افزایش می‌یابد.
ماهی های روغنی و کم‌خونی
نظیر سالمون، خالی مخالی، ماهی تن و ساردین نیز حاوی آهن هم هستند.
ماهی جذب آهن منابع گیاهی را افزایش می‌دهد. بنابراین مصرف آنها برای افراد سالمندی که قدرت جذب آهن در آنان بعد از سن ۷۰ سالگی به یک‌سوم کاهش می‌یابد بسیار مفید است.
حبوبات و کم‌خونی
حبوبات حاوی آهن غیر هم هستند. لوبیا قرمز و عدس حاوی ۵ میلی‌گرم آهن غیرهم در هر واحد هستند.
غلات و نان‌های غنی شده و کم‌خونی
در هر واحد ۱۱ میلی‌گرم آهن و مقداری ویتامین ۱۲ B و اسید فولیک را تأمین می‌کنند و در نتیجه به پیشگیری از کم‌خونی کمک می‌نمایند.
خشکبار و کم‌خونی
انجیر، آلو، زردآلو خشک، کشمش، مغز دانه‌ها و دانه‌ها حاوی مقادیر مفیدی آهن هستند که برای کم‌خونی مفید است.
میوه‌ها و سبزیجات و کم‌خونی
حاوی ویتامین C هستند که به افزایش جذب آهن غیرهم کمک میکند.
دریافت ۲۵ میلی گرم ویتامین C با هر وعده غذایی توصیه میشود. ترشی کلم قرمز غنی از اسیدسیتریک است که به افزایش جذب آهن کمک میکند.
مواد غذایی که باید پرهیز شوند:
▪چای و قهوه و کم‌خونی
زیراحاوی ترکیبات فنولیک هستند که مانع جذب آهن میشود. تانن‌های موجود در چای نیز اثر مشابهی دارند.
▪لبنیات و کم‌خونی
شیر و ماست غنی از کلسیم هستند که باعث کاهش جذب آهن در بدن می‌شوند.
بنابراین باید از مصرف فرآورده‌های لبنی در وعده‌های غذایی غنی از منابع آهن خودداری شود.
▪پروتئین سویا و کم‌خونی
فیتات موجود در غلات کامل و اسید اگزالیک موجود در ریواس مانع جذب آهن میشود.
▪سایر اقدامات
– برای افزایش جذب آهن، نوشیدنی‌ها و غذاهایی که مانع جذب آهن هستند را همزمان با وعده غذایی که حاوی منابع غنی آهن غیر هم است استفاده نفرمایید.
– به گیاهخواران توصیه میشود که غذاهای اسیدی نظیر، گوجه‌فرنگی، سوپ‌ها و سس‌ها را در ظروف آهنی طبخ نمایند تا به واسطه اسید موجود در این مواد غذایی مقداری از آهن ظروف به غذا منتقل شود.ضمن آنکه اسید به بهبود جذب آهن کمک میکند.
