راهکارهای تقویت هوش و مهارت کلامی برای ارتباط بهتر با جهان
۱. یک لغتنامه و اصطلاحنامه تهیه کنید
این دو باید مانند همنشین وفاداری بر روی میز شما قرار بگیرند. از لغتنامه برای یادگیری معنی و ریشهی کلماتی که به تازگی با آنها برخورد کردهاید، استفاده کنید. همچنین اگر در معنی کلمهای یا املای صحیح آن شک دارید، میتوانید از آن بهره ببرید.
در اصطلاحنامه مترادف و متضاد واژهها وجود دارد. وقتی که میخواهید چیزی بنویسید و دوست ندارید از کلمات تکراری استفاده کنید، اصطلاحنامه میتواند بسیار مفید باشد. میتوانید فایل لغتنامه و اصطلاحنامه را بر روی کامپیوتر خود داشته باشید، ولی اینها نباید جایگزین کتاب لغتنامه و اصطلاحنامه شود.
۲. مطالعهی خود را افزایش دهید
شاید دعوت به مطالعهی فردی که این مقاله را میخواند، کمی احمقانه به نظر بیاید. ولی دنیای پُر مشغلهی این روزها و بمباران اطلاعاتیِ ما توسط تلویزیون و اینترنت، کمی ما را از کتابها و مقالات دور کرده است. خواندن کتابهای نویسندگان بزرگ یکی از بهترین روشها برای بهبود توانایی ما در استفاده از کلمات است. رمانهای مدرن و کلاسیک، کتابهای برجستهی غیرداستانی، روزنامهها و مقالات موجود در مجلات معتبر منابع مناسبی برای ما هستند. چقدر شعر میخوانید؟ با خواندن اشعار جدید و اشعار مورد علاقهتان از مهارت بالای آن شاعر الهام بگیرید.
خواندن کارهای باارزش از دو طریق به ما کمک میکنند. اول اینکه فهم و دانش ما را در مفاهیم مختلف افزایش میدهند. در عین حال باعث افزایش دامنهی لغات و بهبود شیوهی بیان ما میشوند. اگر بتوانیم کمی سرعت مطالعهی خود را افزایش بدهیم، اطلاعات بیشتری به دست میآوریم. البته گاهی اوقات به نوشتههایی برخواهیم خورد که به علت پیچیدگی یا زیبایی زیادشان باید مجددا آنها را بخوانیم.
ما باید طعم کلمات و استعارات نویسنده را بچشیم. استدلالات او را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهیم. زیر نکات کلیدی یا بخشی که دوست داریم در سبک نوشتن خود از آن تقلید کنیم، خط بکشیم.
اگر خوش شانس هستید و دوستی مشتاق مطالعه و خواندن دارید، میتوانید همراه یکدیگر با صدای بلند بخوانید. کودکان از طریق گوش دادن به والدین و معلمان و خواندن برای آنها یاد میگیرند. ما نیز میتوانیم همین کار را انجام دهیم و از آن لذت ببریم. میتوانید چیزی را برای دوست خود بخوانید و با یکدیگر به بحث و تبادل نظر پیرامون آن بپردازید. ببینید هر کدام از شما چه برداشتی از آن نوشته دارد؟ کدام یک از جنبههای سبک آن نویسنده را میپسندید؟ با کدام یک از نظرات نویسنده موافق هستید؟
۳. کلمات جدید را ضبط کنید
وقتی که به لغت جدیدی بر میخورید، سراغ فرهنگ لغت خود بروید و زمانی را برای یادگیری آن لغت اختصاص دهید. وقتی که لغات جدیدی آموختید، آنها را در داخل متنی استفاده کنید تا بهتر در خاطرتان باقی بماند. البته استفاده از برخی لغات خیلی مناسب مکالمات روزمره نیست و باعث ابهام در گفتار شما میشود. ولی مزیتِ داشتنِ دامنهی لغات گسترده این است که میتوانید برای بیان منظور خود، دقیقا همان کلمهی مناسب را به کار ببرید. مزیت دوم دانستن لغات، فهمیدن نوشتههای سنگینتر است.
مطالب زیادی وجود دارند که میتوانند شما را برای انتخاب سبک نوشتنتان راهنمایی کنند. ولی به طور کلی بهتر است جملات نوشتاری و گفتاریتان کوتاه و واضح باشند. اما چنانچه در موقعیتی قرار گرفتید که یک لغت غیرمعمول دقیقا میتواند منظور شما برساند، در استفاده از آن تردید نکنید.
۴. بنویسید و نوشتههای خود را ویرایش و بازنویسی کنید
همهی ما چیزهایی مینویسیم. این نوشتهها میتواند شامل پیامک، ایمیل یا داستان باشد. ما میتوانیم نحوهی نوشتن خود را بهبود ببخشیم. یک روش خوب برای تقویت نوشتن این است که وقتی چیزی مینویسیم، آن را بخوانیم و سؤالات زیر را از خود بپرسیم:
چیزی که نوشتهام، دقیقا منظور من را میرساند؟
آیا نوشتهی من برای خواننده روشن و قابل درک است؟
آیا میتوانم نوشتهی خود را مختصرتر یا دقیقتر کنم؟
ما باید دنبال کلمات و جملات زائد بگردیم. در بیشتر عکسهای دیجیتالی با بُرش اطراف عکس، میتوانیم بهتر روی موضوع اصلی متمرکز شویم. همانند عکسها در بیشتر نوشتههای خود میتوانیم با حذف چیزهای غیرضروری و تکراری، بر روی موضوع اصلی تمرکز بیشتری داشته باشیم.
۵. بازی با کلمات
کودکان زبان را به وسیلهی بازی با کلمات، تجربه، اشتباه کردن و تصحیح تدریجی اشتباهات یاد میگیرند. ما نیز باید با کلمات بازی کنیم و با آنها مانند دوست خود رفتار کنیم. بازی با کلمات مهارت کلامی شما را افزایش داده و نمرهی هوش شما را بالا میبرد.
بیشتر آزمونهای استاندارد IQ از پازل کلمات، جدول کلمات متقاطع و سایر معماهای کلامی استفاده میکنند. این بازیها تمرینات فوقالعادهای برای ذهن هستند. تمرین و تکرار میتواند عملکرد شما را در پازل کلمات و معماهایی از این دست بهبود ببخشد. خیلی از افراد اینگونه برای آزمون IQ تمرین میکنند و نمرهی خود را بالا میبرند.
۶. به صحبت کردن خودتان گوش کنید
همانطور که در مورد ۴ اشاره کردیم، میتوانید با خواندن مجدد نوشتههای خود و نگاه منتقدانه شیوهی نوشتن خود را بهبود ببخشید. شما باید دقیقا همین کار را در مورد گفتار خود نیز انجام بدهید. حتی اگر میتوانید از خودتان در حال صحبت کردن فیلم بگیرید و آن را دوباره مشاهده کنید. این کار جهت آمادهسازیتان برای سخنرانی یا صحبتهای مهم نیز بسیار کارآمد است. بیشتر افراد از مشاهدهی اشتباهات زیادی که در مکالمات روزمره دارند، متعجب میشوند.
رودیارد کیپلینگ (نویسنده و رماننویس انگلیسی) میگوید:
کلمات، قویترین دارویی هستند که بشر استفاده کرده است.
اگر به طور مداوم بر روی افزایش دامنهی لغات و بهبود هوش کلامی خود کار کنید، نتایج شیرینی را تجربه خواهید کرد.