راهکارهای جالب ثابت نگهداشتن میزان قند خون در روز
سطح گلوکز خون در طول روز، معمولا یک الگوی مواج دارد. مقدار گلوکز، درست پس از اینکه وعده‌ی غذایی‌تان هضم شد افزایش یافته، و چند ساعت بعد، قبل از وعده‌ی غذایی بعدی‌تان کاهش پیدا خواهد کرد.
غذایی که ما می‌خوریم هضم شده و به مواد مغذی ضروری از جمله گلوکز، که بدن می‌تواند از آنها بعنوان سوخت استفاده کند، تجزیه می‌شود. انسولین که توسط لوزالمعده ترشح می‌شود، هورمونی است که به گلوکز کمک می‌کند به سلول‌ها وارد شده و بعنوان سوخت استفاده شود.
مطلوب این است که این الگوی مواج، ثابت نگاه داشته شود. یعنی اینکه نقطه‌ی اوج و نقطه‌ی فرود قند خون شما، باید در دامنه‌ای معین قرار داشته باشد.
خارج از این دامنه‌ی ایده آل، افزایش و کاهش قند خون می‌تواند با علائمی همچون ضربان نامنظم، خستگی، غلظت خون، تعریق، و یا حتی بیهوشی همراه باشد. درست است که این اتفاق‌ها می‌تواند با مصرف گلوکزهای مایع (در موارد افت قند خون) و یا داروهایی همچون انسولین (در موارد افزایش قند خون) به سرعت اصلاح شود، اما اگر این اتفاقات، مدام تکرار شوند، در طولانی مدت باعث ایجاد مشکلاتی خواهند شد. افت و افزایش‌های ناگهانی قند خون در طولانی مدت، می تواند به عروق قلب، کلیه، چشم‌ها و سیستم اعصاب شما آسیب وارد کند.
چه غذاهایی قند خون را افزایش می‌دهند؟
عمدتا هر چیزی که در بدن به گلوکز تجزیه شود قند خون را افزایش خواهد داد. بعنوان مثال حبوبات، لبنیات، میوه‌ها، و برخی از سبزیجات. چربی‌ها به خودی خود بر گلوکز خون تاثیری نمی‌گذارند، و تاثیر پروتئین هم بسیار ناچیز است.
یک راه برای مقایسه‌ی اینکه غذاها چگونه بر سطح گلوکز خونتان تاثیر می‌گذارند، یک سیستم اندازه گیری بنام شاخص قند یا GI است. شاخص قند، تاثیری که آن غذا بر سطح قند خون می‌گذارد را اندازه گیری، و آنرا با همان مقدار قند مقایسه می‌کند. محدوده‌ی این اندازه بین ۰ تا ۱۰۰ است، که ۱۰۰ با بیشترین مقدار، تاثیر قند خالص بر خون را دارد.
غذاهایی با شاخص قند پایین (کمتر از ۵۵) باعث خواهند شد تا افزایش قند خونتان آرامتر و کمتر باشد. این غذاها را نان‌های کامل، کورن فلکس‌های پر فیبر، حبوبات، اغلب میوه‌ها، و شیر تشکیل می‌دهند. غذاهایی که شاخص قند بالایی دارند (بیشتر از ۷۰) می‌توانند باعث افزایش سریع و بیشتر سطح قند خون شوند. این غذاها شامل نان سفید، نوشیدنی‌های ورزشی، برخی از کورن فلکس‌ها، و بعضی از میوه‌های شیرین خواهد بود.
افزودن مواد غذایی هضم آهسته
بعضی از مواد غذایی به هضم آهسته کمک می‌کنند، بدین معنی که گلوکز به آرامی توسط جریان خون جذب شده و سطح قند خون بطور ناگهانی افزایش پیدا نخواهد کرد. این مواد غذایی را فیبرها، پروتئین‌ها و چربی‌ها تشکیل داده‌اند. بعنوان مثال، اگر بجای خوردن آبمیوه، یک میوه‌ی کامل بخورید، فیبر اضافه شده که بواسطه‌ی خوردن میوه‌ی کامل به بدنتان رسیده، کمک خواهد کرد تا قند خون به آرامی افزایش یابد.
بدین ترتیب، نباید غذاهایی که شاخص قند بالایی دارند را کاملا حذف کنید، بلکه ایده‌ی بهتر این است که آنها را با غذاهایی که شاخص قندشان پایین است، ترکیب کنید. بعنوان مثال بعضی از کورن فلکس‌ها شاخص قند بالایی دارند، اما هنگامی که به آنها شیر اضافه می‌کنید، پروتئین و چربی شیر به کند شدن فرایند هضم آن وعده کمک کرده و شاخص قندش را پایین می‌آورد.
خوردن در زمان مناسب
زمان بندی وعده‌های غذایی‌تان هم به جلوگیری از افت و افزایش ناگهانی قند خون کمک خواهد کرد. حتما صبحانه را بخورید، چرا که صبح‌ها قند خون شما در پایین‌ترین سطح قرار دارد. صبحانه نخوردن بدین معنی است که قند خونتان همچنان پایین خواهد ماند، و عملا آنقدر پایین هست که علائم افت قند خون در شما پدیدار شود. همچنین در طول روز هم بصورت منظم وعده‌های غذایی داشته باشید، چرا که زمان زیادی غذا نخوردن باعث افت قند خون خواهد شد.
تنها راه برای کاهش قند خون (در شخصی که دیابت ندارد) این است که صبر کند. ورزش کردن هم می‌تواند به این فرایند سرعت دهد، چرا که هنگام فعالیت‌های فیزیکی، بدن شما برای تامین انرژی از گلوکز استفاده می‌کند.
تست سطح گلوکز
اگر نگران سطح قند خونتان هستید، تست سریع گلوکز روشی است که به توصیه‌ی پزشکان می‌توانید با استفاده از آن قند خونتان را تحت نظر داشته باشید. بعلاوه تست دیگری بنام Hemoglobin A1c نیز وجود دارد. این تست اندازه خواهد گرفت که در سه ماه گذشته قند خونتان چقدر خوب کنترل شده است.
اگر دیابت تشخیص داده شود، حتما باید با دکترتان درباره‌ی کنترل قند خونتان توسط داروها و یا اگر احتیاج بود، انسولین، صحبت کنید. همچنین می‌توانید با یک متخصص تغذیه نیز صحبت کنید تا با توجه به شاخص قند غذاها، یک برنامه‌ی غذایی مختص شما تدوین کند.
