صدایی همیشه در ذهنم از من انتقاد میکند قضیه چیست
ممکن است از همان صبح زود، وقتی از خواب بیدار می شوید، صدایی در سرتان بپیچد و بگوید: “ای بابا، بازهم که دیر از خواب بلند شدی. تنبل!”
یا وقتی در آینه می نگرید، می شنوید “چقدر خسته به نظر می رسی! “
یا وقتی در کنار مردم هستید، مدام می گوید: “چقدر کسل کننده ای! “
حتی موقعی که سرکار هستید مدام شما را به باد انتقاد گرفته و می گوید: “دست و پا چلفتی، هیچ وقت نمی توانی کارهایت را سر وقت انجام بدهی.”
منظور این نیست که این صدا همراه همیشگی تان است و شما را تنها نمیگذارد بلکه منظور این است که همه انسان ها هرازگاهی این صدای انتقادی و کلافه کننده را می شنوند.
صدای درونی که مدام از شما انتقاد میکند
وقتی در جمعی هستید و ندای درونی به شما می گوید که تو اصلا خوب نیستی و در میان جمع بی اهمیت به نظر میرسی. آیا شبانه روز هرکجا که قدم می‌گذارید مدام صدایی پر از انتقاد در سرتان می‌پیچد؟ اگر مدام این صدا را می‌شنوید شاید اندکی تسلی‌بخش باشد بگوییم شما تنها نیستید.
اما چه راه حلی برای آن وجود دارد و چگونه می توان از شر مزاحمت هایش خلاص شد؟
خود انتقادی، پایان انگیزه
برخی از مردم تصور میکنند باید به روشی برای خود ایجاد انگیزه کنند و بهترین کار را خود انتقادی می دانند.بعضی معتقدند وقتی از خودشان به دلیل انجام ندادن کاری انتقاد میکنند، انگیزه انجام دادن آن را پیدا کرده و دست به کار می شوند اما این روش هرگز صحیح نیست و باید گفت خود انتقادی نمی تواند ایجاد انگیزه کند و برعکس موجب تضعیف روحیه و سلب انگیزه می شود.
خود انتقادی یکی از نشانه های مهم نگرانی و اضطراب است و باعث می شود خلاقیت و انرژی لازم برای پیشبرد کارهایتان را از دست بدهید و چنان افسرده و دلسردتان کند که نتوانید کار و یا رفتار جدیدی را امتحان کنید و در انتها شکست تان حتمی است.
نادیده گرفتن خود انتقادی
گفتن این توصیه راحت اما اجرای آن بسیار سخت است. ما دایم در افکارمان در حال تجزیه و تحلیل رخدادهای زندگی مان، از خردترین تا بزرگترین شان و نحوه عملکرد خودمان، هستیم و نمی توانیم در برابر خطاهایمان، حتی اگر آنها را با صدای بلند جار نزنیم، بی تفاوت بمانیم.
اما می توان به این افکار منفی صرفا به مثابه تبلیغ کالاهایی که هر روز به تلفن همراه تان پیامک می شوند رفتار کرد و از کنارشان بی تفاوت گذشت. یا یک پست الکترونیکی از شخصی که تمایلی به گفتگو با او ندارید را جواب ندهید.
اگر شما فقط و فقط روی اهداف زندگی تان متمرکز شوید و با تلاش پیگیر در مسیر رسیدن به آنها حرکت کنید، مطمئن باشید می توانید به صدای خود انتقادی وجودتان اجازه دهید برای خودش روده درازی کند و در نهایت خسته شود و دست از سرتان بردارد.
تغییر خود انتقادی با خود اصلاحی
روش دیگر برای رهایی از آثار مخرب خود انتقادی، خود اصلاحی است. فرض کنید مشغول یادگیری تنیس روی میز هستید و شما هربار توپ را به تور می زنید.سپس مربی تان می آید و به شما با حالتی پر از انتقاد می گوید: “بهتر است ده بار توپ را به سر خودتان بکوبید! “اما مربی دیگر با خونسردی و ملایمت به شما نشان می دهد که توپ را چگونه از روی تور عبور دهید. به نظر شما کدام یک بهتر است؟
شما می توانید بدون انتقاد از خود، اشتباه هایتان را اصلاح کنید. مثلا بگویید: “بسیار خوب، این بار نتوانستم کارم را درست انجام دهم، پس باید روش دیگری به کار ببرم.”یا حتی اگر براثر تنبلی و بی توجهی در کاری با شکست مواجه شدید و متوجه اشتباه تان شدید به جای خود انتقادی فرسوده کننده، تصمیم بگیرید به کارهایتان توجه بیشتری نشان دهید و خود اصلاحی را جایگزین خود انتقادی نمایید.
بدین ترتیب می توانید از خطاهایتان همچون فرصت هایی برای بهبود عملکرد و در نتیجه زندگی تان استفاده نمایید.
صراحت
خود انتقادی معمولا بسیار مبهم و کلی گویی است.خیلی کم پیش می آید مثلا فردی به خود بگوید: “خوب من باید توپ تنیس را درست و در این جهت به دست بگیرم و روش قبلی ام غلط بوده است.” برعکس صدای خود انتقادی او می گوید: “چه بازیکن دست و پا چلفتی ای!” یا “چقدر خنگ هستی!”
سعی کنید به جای گفتن این جملات، رفتارهای خاصی را که باید تغییر کنند مشخص کرده و در جهت حل مشکلات تان بکوشید.
دوری از تبعیض
در پایان باید به این موضوع نیز اشاره کرد، همانطور که با یک دوست مهربان هستید با خود نیز مهربان باشید.بسیاری از افراد خوب و مهربان گاهی، از خود به شدت انتقاد میکنند و حتی با خودشان ظالم هستند.این نوع برخورد، تبعیض آشکار علیه خودتان است و فقط حال و روزتان را بدتر میکند.
بیایید این روش را امتحان کنید: “هر روز یکی از جملات خود انتقادی تان را در جایی یادداشت کنید و پس از یک هفته، یادداشت ها را جلوی خود گذاشته و تصور کنید که این عبارت ها را به بهترین دوست تان می گویید. چه احساسی دارید؟لابد با خود فکر میکنید اصلا منصفانه نیست.
با خود بیندیشید پس چگونه است که نسبت به خودتان تا این حد بی انصاف هستید؟
اکنون سعی کنید این بار حرف های پر از مهر و حمایت کننده ای را که بارها به دوستان تان گفته اید، به خودتان بگویید. حتی می توانید پافراتر گذاشته و با خودتان همانقدر که با یک غریبه رسمی و مودب رفتار میکنید، رفتار کنید.اکنون چه احساسی دارید؟ بله، این روش می تواند شما را از آزار آن صدای خود انتقادی برهاند. فراموش نکنید که هرگز با خود انتقادی نمی توانید زندگی موفقی داشته باشید.
