ضررها و فایده های استفاده از هورمون رشد در سنین مختلف
والدین برای افزایش رشد قدی بچه ها به تغذیه آنها اهمیت دهند و سعی کنند موادی را که برای رشد استخوان ها لازم است بویژه در سنین کودکی و نوجوانی و حین بلوغ در برنامه غذایی شان بگنجانند.
همچنین وضع خواب کودکان هم باید طوری باشد که هورمون رشد بخوبی ترشح شود.
بیشترین میزان ترشح هورمون رشد در طول شبانه روز، در زمان خواب شبانه اتفاق می افتد و به همین دلیل خوب است بچه ها حتما حداکثر تا ساعت ۱۱ شب خواب باشند، چون اگر در زمان اوج ترشح هورمون رشد که حدود ۱۲ نیمه شب است، نخوابیده باشند این هورمون هم به اندازه کافی ترشح نمی شود، بنابراین کودکانی که دچار اختلالات خواب هستند با مشکل کوتاهی قد نیز روبه رو خواهند شد.
موضوع دیگری که برای رشد قدی بچه ها باید در نظر گرفته شود، ایجاد محیطی آرام برای کودک است که می تواند در میزان ترشح هورمون رشد اثر بگذارد.
بعضی از پدر و مادرها، اما به این کارها هم راضی نمی شوند و می خواهند هرطور که هست، قد فرزندشان را افزایش دهند. برای همین هم به فکر هورمون رشد می افتند و تصور میکنند استفاده از این هورمون ضرری ندارد؛ آنها به اشتباه می گویند یا قد کودک بلند می شود یا اینکه اتفاق خاصی نمی افتد و نمی دانند تزریق بی دلیل هورمون رشد چه عوارضی در بردارد.
هورمون رشد برای هر کوتاهی قدی نیست
این روزها نه تنها پدر و مادرها که گاهی خود نوجوانان هم به محض اینکه احساس میکنند قدشان کوتاه است به فکر هورمون رشد می افتند و می خواهند با استفاده از این هورمون مشکل کوتاهی قدشان را درمان کنند. در صورتی که استفاده از این هورمون برای همه مناسب نیست و نباید خودسرانه از آن استفاده کرد. استفاده از هورمون رشد برای بچه هایی که واقعا با مشکل کمبود هورمون رشد مواجه هستند، در صورتی که از سوی پزشک تجویز شود، موثر است و می تواند قد آنها را افزایش دهد، اما برای بچه هایی که عامل کوتاهی قدشان کمبود هورمون رشد نیست، استفاده از این هورمون هم موثر نخواهد بود.
استفاده از هورمون رشد برای کسانی که علت کوتاهی قدشان موارد دیگری مانند بلوغ زودرس یا مسائل ژنتیکی است یا افرادی که دیر به پزشک مراجعه کرده اند، نه تنها به افزایش قد کمکی نمیکند که حتی ممکن است به بروز عوارض ناخوشایندی مانند افزایش فشارخون، دیابت و بدشکل شدن استخوان ها هم منجر شود.
براین اساس، به پدر و مادرهایی که احساس میکنند فرزندشان قد کوتاهی دارد، توصیه میشود بموقع به پزشک مراجعه کنند و بررسی های لازم را انجام دهند تا مشخص شود کوتاهی قد کودک واقعا نگران کننده و نشانه مشکل است یا موضوعی طبیعی به حساب می آید. همچنین به هیچ عنوان نباید برای استفاده از هورمون رشد بی دلیل به پزشک اصرار کنند، زیرا این هورمون در مواردی که نباید استفاده شود، فقط عارضه برجای خواهد گذاشت و فایده ای ندارد.
افرادی که در باشگاه های بدنسازی از این هورمون ها استفاده میکنند و این روزها متاسفانه برخی ورزشکاران هم از این هورمون کمک می گیرند، اما باید بدانند استفاده از این هورمون ها از طرفی دوپینگ به حساب می آید و از طرف دیگر عوارضی هم برایشان برجای میگذارد.اگر هورمون رشد در مواردی استفاده شود که به آن نیاز است و اثر درمانی دارد، ممکن است عوارض بسیار کمی برای فرد داشته باشد، اما وقتی جنبه درمانی ندارد و به عنوان مکمل استفاده می شود، عوارض بسیار زیادی برجای خواهد گذاشت.
عوامل موثر در کوتاهی قد
علل مختلفی وجود دارد که باعث کوتاهی یا بلندی قد افراد می شود. میزان رشد قدی کودکان تحت تاثیر عوامل ژنتیکی و محیطی است، ولی متاسفانه در بسیاری از موارد، مسائل ژنتیکی نادیده گرفته می شود و والدین چندان توجهی به آن ندارند.
بروز بیماری های مختلف و شیوه تغذیه از جمله مسائل محیطی است که می تواند در رشد قدی بچه ها تاثیرگذار باشد؛ اما به گفته پزشک متخصص، موضوع ژنتیک که بیشتر نادیده گرفته می شود، به این معنی است که اگر پدر و مادری قدشان متوسط یا کوتاه باشد، نباید انتظار داشته باشند فرزندشان خیلی قد بلند شود.
نتایج مطالعاتی که در این زمینه انجام شده، نشان می دهد قد بچه ها به اندازه میانگین قد پدر و مادرشان است. البته این میزان برای پسرها ممکن است کمی بیشتر از مقدار میانگین باشد و برای دخترها کمی کمتر، ولی به طور کلی اندازه قد پدر و مادر هم در این زمینه بسیار تاثیرگذار است.
هر کوتاهی قدی غیرطبیعی نیست
هر کوتاهی قدی نشان دهنده مشکل نیست و نیازی به بررسی و درمان هم ندارد. در صورتی که کودکی با افزایش سن، روند طبیعی ای را که براساس منحنی های رشد انتظار می رود طی نکند، باید بررسی های بیشتری را برای او انجام داد؛ بنابراین زمانی که با افزایش سن، قد کودک ثابت میماند یا میزان افزایش قدش به حدی نیست که طبیعی حساب شود، به بررسی های دقیق تر نیاز خواهد بود. وی می گوید: البته در صورتی که کودک تغذیه خوبی داشته باشد و به اندازه کافی ورزش کند و به دیگر مسائل محیطی هم توجه شود، ممکن است قدش از میانگین قد پدر و مادر هم بلندتر شود، اما اگر به همان اندازه میانگین قد والدینش بود نیز اتفاقی غیرطبیعی رخ نداده و جای نگرانی ندارد. به همین دلیل هم توصیه می شود والدین میزان قد کودک را با آرزوها و تمایلات خودشان مقایسه نکنند.
دیر کنید کاری از دست تان برنمی آید
خیلی ها می دانند قد فرزندشان کوتاه تر از حالت طبیعی است، اما دست روی دست می گذارند و کاری انجام نمی دهند تا زمانی که فرصت داشته باشند یا وقتی کوتاهی قد کودک شان را آزار دهد. برای درمان کوتاهی قد کودکان باید بموقع به پزشک مراجعه شود. بیشتر موارد کوتاهی قد را در صورتی که بموقع تشخیص داده شود، می توان درمان کرد؛ بنابراین حتما پیش از پایان بلوغ و قبل از بسته شدن صفحات رشد استخوانی باید مشکل کوتاهی قد را تشخیص داده و آن را درمان کرد.
به عنوان نمونه برای درمان کوتاهی قد دختری که از شروع قاعدگی اش گذشته یا پسری که در سنین حدود شانزده سالگی است و تاکنون از نظر کوتاهی قد بررسی نشده ، کار زیادی نمی توان انجام داد و حتی اگر مشکل تشخیص داده شود هم دیگر دیر شده است؛ زیرا در این سنین صفحات رشد بسته شده و استخوان ها دیگر رشد طولی نخواهند داشت؛ بنابراین پس از این سنین حتی اگر بخواهند نوجوان را درمان کنند و از هورمون رشد کمک بگیرند باز هم استخوان ها رشد طولی ندارد و فقط عرض آنها زیاد می شود، در نتیجه بر میزان قد تاثیری نمیگذارد.
