محرکهای مولد خارش عبارتند از :
۱. محرکهای فیزیکی :
شامل انرژی خورشیدی، گرما، رطوبت (کم یا زیاد)، تحریک الکتریکی عصبی یا عضلانی.
۲. محرکهای مکانیکی :
مثل لمس ، فشار، مکش، مواد بخصوص مثل مو، فایبرگلاس، پشم و حشرات که اینها
باعث خارش فوری میشود و بیشتر از زمانی که تحریک وجود دارد باقی نمیماند.
اما در پوستهای خشک و در افراد حساس باعث ایجاد احساس خارش پایدارتری میگردد.
۳. محرکهای شیمیایی شامل :
الف) مواد محرک (اسیدها، قلیاها، دترجنتها حتی آب و هوا): بیماران مبتلا به خارش مثلاً
در اثر خشکی پوست، غالباً در اثر تماس پوستشان با هوا، هنگام درآوردن لباسها دچار خارش شدید میشوند.
ب) آلرژنهای تماسی (مثل نیکل)
ج) واسطه های شیمیایی : هیستامین، سروتونین، مرفین و …
به طور کلی بیماری که با خارش مراجعه میکند علت آن میتواند چند چیز باشد :
۱. بیماریهای پوستی :
که ابتدا بایستی به دنبال آنها بگردیم مثلاً اگزما، گزش حشرات، لیکن پلان و
۲. بیماریهای منتشره بدن :
در این بیماریهای سیستمیک، خارش شایع است و حتی در مواردی بیمار با این علت مراجعه میکند که در ادامه به شرح کامل این قبیل بیماریها میپردازیم.
۳. خارش زمستانی و خارش افراد مسن :
خارش زمستانی در فصل زمستان و در هر سنی ایجاد میشود و علت آن خشکی بیش از حد پوست به علت گرم کردن بیش از حد محیط و استفاده از شویندههای قوی (دترجنتها) است.
علامت آن خشکی پوست و شطرنجی شدن حتی حالتی شبیه فلس ماهی شدن پوست، خصوصاً در ساق پا و بازو میباشد. درمان این حالت تنها با استفاده از صابون گلیسیرینه و نرمکننده پوست و افزایش رطوبت محیط میباشد و احتیاجی به استفاده از آنتیهیستامین یا کورتون نیست.
خارش افراد مسن که تقریباً همانند خارش زمستانی است، در افراد با سن بالا دیده میشود، به طوری که ۵۰ درصد افراد بالای ۷۵ سال دچار آن هستند، اما محدودیت فصلی نداشته و در تمام سال دیده میشود.
علتهای خارش در افراد مسن ممکن است یک بیماری زمینهای پوستی که به آن توجه نشده یا بیماریهای زمینهای کلیوی، کبدی، بدخیمی، واکنشهای دارویی یا خارش یائسگی در خانمها باشد.اما شایعترین علت آن، خشکی بیش از حد پوست میباشد که علت آن کاهش قابلیت نگهداری آب در پوست همراه با کاهش رطوبت و حرارت بالای محیط زندگی این افراد است.البته عللی همانند سوءتغذیه، کمبود روی، کم کاری تیروئید و مصرف داروها نیز به خشکی پوست افراد مسن کمک میکند. علائم کلینیکی و درمان این نوع خارش پوست همانند خارش زمستانی است.
