یبوست را می توان انجام عمل دفع روده بزرگ در زمان طولانی تر از زمان طبیعی آن تعریف کرد ( کمتر از سه بار در هفته ) ، یا دفع ناکافی مدفوع .
در حالت طبیعی باقی مانده مواد غذایی مصرف شده در یک صبحانه صبح روز بعد به روده بزرگ می رسد.
عمل دفع به طور معمول ۱۲ تا ۷۲ ساعت یا کمی بیشتر بعد از مصرف غذا صورت می گیرد .
نوع غذای دریافتی تا حدی بر طول زمان دفع تاثیرگذار است .
برای مثال : غذاهای غنی از فیبر در طول مسیر گوارش در مقابل آنزیم های هضمی مقاومت کرده و با جذب مقداری آب حجیم می شوند که خود محرک عمل دفع است .
یبوست یک بیماری نیست بلکه می تواند نشانه ای از علل متفاوت باشد.
این حالت می تواند ارثی یا نتیجه ای از اختلالات اندوکرین، یا بیماری های سیستم اعصاب، بیماری های روده بزرگ یا تاثیر داروها و سموم باشد.
کاهش حرکات کولون، کاهش دفعات اجابت مزاج، کاهش حجم مدفوع و افزایش سختی آن بطور قطع باعث یبوست خواهد شد.
یبوست همچنین به علت دهیدراسیون مواد مدفوعی که مدت زیادی در کولون باقی می مانند رخ می دهد.
▪ سندرم سوء جذب چیست؟
سندرم سوء جذب زمانی رخ می‌دهد که وجود یک مانع نمی‌گذارد فرایند جذب مواد مغذی مهم (ازجمله پروتئین‌ها، چربی‌ها و ویتامین‌ها) و مایعات از روده صورت بپذیرد.
سوء جذب می‌تواند در اثر شرایطی مانند بیماری سلیاک، بیماری کرون عدم تحمل لاکتوز و آسیب‌دیدگی روده ایجاد شود.
▪ علل سندرم سوء جذب چیست؟
پروتئین‌ها، کربوهیدرات‌ها، چربی‌ها و بسیاری از مایعات در روده کوچک جذب می‌شوند.
سندرم سوء جذب زمانی رخ می‌دهد که چیزی مانع از جذب مواد مغذی و مایعات مهم از روده‌ها میشود.
این مشکل می‌تواند در اثر التهاب، صدمه به دیواره روده، یک بیماری داخلی و یا عدم تولید کافی آنزیم‌های گوارشی ایجاد شود.
▪ عوامل موثر در هضم غذا و سندرم سوء جذب
برخی از عواملی که می‌توانند در هضم مواد غذایی و سندرم سوء جذب مؤثر باشند، عبارت‌اند از:
استفاده طولانی‌مدت از آنتی‌بیوتیک‌ها
بیماری سلیاک، بیماری کرون، پانکراتیت مزمن و یا فیبروز کیستیک
کمبود لاکتاز و یا عدم تحمل لاکتوز
نقص‌های مادرزادی، مانند انسداد مجرای صفراوی (مجاری صفراوی به‌طور طبیعی شکل نمی‌گیرد، درنتیجه مجاری مسدود شده و از ورود ترشحات صفرا از کبد به درون روده‌ها جلوگیری میشود).
بیماری‌های کیسه صفرا، کبد یا لوزالمعده
آسیب به روده در اثر عفونت، التهاب، تروما یا جراحی
بیماری‌های انگلی
پرتودرمانی
سندرم روده کوتاه. به‌صورت نقص مادرزادی و یا در اثر عمل جراحی.
اسپروی تروپیکال (سوء جذب گوارشی مناطق گرمسیری)، که بیشتر دریای کارائیب، هند و دیگر بخش‌های جنوب شرقی آسیا رایج می‌باشد. این بیماری بیشتر به عوامل محیطی، مانند وجود سموم در مواد غذایی، عفونت، یا انگل‌ها مربوط میشود. علائم آن می‌تواند شامل کم‌خونی، اسهال ، زبان درد و کاهش وزن باشد.
بیماری ویپل، که معمولاً مردان میان‌سال را تحت تأثیر قرار می‌دهد، این بیماری ناشی از یک عفونت باکتریایی است. علائم آن می‌تواند شامل مواردی همچون: درد شکم و یا گرفتگی عضلات، تب مزمن، تیره شدن رنگ‌دانه‌های پوست، اسهال، درد مفاصل و کاهش وزن باشد.
▪ یبوست و کاهش جذب ویتامین ها و مواد معدنی
یکی از دلایل ایجاد یبوست کمبود فیبر در بدن است.
کاهش فیبر در بدن باعث می شود عبور مواد غذایی و ویتامین باسرعت بیشتری از لوله گوارش صورت گیرد
و در نتیجه جذب ویتامین ها و مواد معدنی در بدن کاهش یابد.
▪ یبوست و ایجاد عفونت باکتریایی
بیوست در برخی موارد باعث ایجاد عفونت باکتریایی می شود
که این عفونت جذب مواد غذایی و ویتامین ها را دچار اختلال می نماید.
▪ یبوست سیستم ایمنی بدن را تضعیف می کند
▪ یبوست شانس ابتلا به سرماخوردگی را افزایش می دهد.
۸۰٪ از سیستم ایمنی بدن در روده قرار دارد و روده بزرگترین عضو بدن می باشد.
یبوست باعث حرکت کند مواد در روده می شود و این امر باعث جلوگیری از جذب بهتر مواد مغذی مهم بدن میشود.
بعضی از این مواد مغذی برای حمایت از سیستم ایمنی بدن و برخی نیز باعث جلوگیری از التهاب می شود.
با گذشت زمان، این کمبود جذب مواد مغذی و ایجاد ماده غذایی موجب تضعیف سیستم ایمنی شده و بدن را به ویروس هایی که باعث سرفه و سرماخوردگی می شوند، حساس تر می کند.
▪ یبوست و برهم خوردن تعادل باکتری های خوب در سیستم گوارش
یبوست همچنین بر تعادل باکتری های خوب در سیستم گوارش تاثیر می گذارد که برای قدرت سیستم ایمنی بدن بسیار مهم است.
باکتری خوب نقش مهمی در تجزیه و هضم غذا دارد.
همچنین این باکتری های مفید موادی را تولید می کنند که از حمله پاتوژن های مهاجم مانند ویروس آنفلوآنزا جلوگیری می کنند
بنابراین اگر باکتری های مفید به خطر بیافتد احتمال ابتلا به انواع بیماری ها فراهم می شود.
درمان یبوست
ویتامین هایی که برای درمان یبوست به کار می روند
ویتامین C
ویتامین C ویتامین محلول در آب است.
عدم جذب ویتامین C دارای اثر اسمزی در دستگاه گوارش شما است.
این به این معنی است که آب را به روده خود می کشد، که می تواند مدفوع شما را تسکین دهد.
با این حال بیش از حد ویتامین C می تواند مضر باشد.
این می تواند باعث اسهال، حالت تهوع و گرفتگی معده شود.
ویتامین B-5
یکی از مشتقات ویتامین B 5 به نام دککسنتانول ممکن است باعث یبوست شود.
اسید فولیک
اگر سطح اسید سیستم گوارشی کاهش یابد اسید فولیک با تحریک تشکیل اسیدهای گوارشی باعث می شود مدفوع از طریق روده بزرگ راحتر دفع شود در نتیجه یبوست کاهش یابد.
ویتامین B-12
کمبود ویتامین ب ۱۲ می تواند باعث یبوست شود.
درمان گیاهی
امروزه تغذیه نامناسب و استفاده از فست فودها سبب بروز مشکلات گوارشی بسیاری در جامعه شده است و در این میان طب نوین قادر به درمان ریشه ای این مشکلات نیست و مصرف طولانی مدت داروهای تجویزی در طب نوین خود نیز سبب بروز سایر مشکلات گوارشی می گردد. اما طب سنتی با در نظر گرفتن ویژگی های مزاجی، مشکلات گوارشی را با استفاده از گیاهان دارویی بی ضرر و دارای مکانیسمی ساده درمان می نمایند. یکی از این فرآورده های گیاهی، پارسی طب ۵ است که از ۵ گیاه دارویی تشکیل و می تواند بسیاری از مشکلات گوارشی را بهبود بخشد. اما باید توجه داشت که تنها مصرف دارو کافی نیست و باید پیش نیازهای درمانی نیز رعایت شود.
