نشانه های جسمی و روحی داشتن استرس زیاد و راه درمان آن
استرس می تواند بعضی از نشانه های زیر را بوجود آورد، شدت و نوع علائم آن در افراد متفاوت است.
نشانه های جسمی :
▪ گرفتگی یا انقباض ( گلو – سینه – شکم …)
▪ احساس درد (در ناحیه سر – گردن – کمر)
▪ تپش قلب
▪ پرش های عضلانی (تیک)
▪ خستگی و احساس کوفتگی
▪ دل درد و در اصطلاح فروریختن چیزی در دل
▪ تعریف بدن خصوصاً در کف دست ها
▪ اسهال
▪ مشکلات خواب
▪ ناراحتی معده و گوارش
▪ خشکی دهان
▪ بی حوصلگی – خلق ناپایدار
▪ ترس های مرضی بی مورد
▪ زود رنجی
▪ داشتن دلشوره بی دلیل – بیقراری
نشانه های رفتاری :
▪ پرخاشگری – نداشتن تمرکز
▪ جویدن ناخن، مکیدن انگشت
▪ بازی با موی سر یا کندن پوست لب (لب گزیدن)
▪ دندان قروچه ( ساییدن دندانها به هم)
▪ بی توجهی به وضع ظاهر
▪ پرخوری یا کم خوری – پرخوابی یا کم خوابی
نشانه های فکری :
▪ گیجی و شلوغی ذهن – اشتباهات مکرر
▪ کم دقتی – بهانه جویی
▪ ناتوانی در به خاطر آوردن حوادث – ضعف در تصمیم گیری
نکاتی برای کاهش استرس و افزایش آرامش:
وقتی احساس استرس میکنید میتوانید:
▪ نفسهای آهسته و عمیق بکشید.
▪ در وان آب گرم غوطهور شوید.
▪ به یک موسیقی آرامبخش گوش دهید.
▪ کمی قدم زده یا فعالیت جسمی دیگری انجام دهید.
▪ مراقبه کرده یا دعا کنید.
▪ در یک کلاس یوگا شرکت کنید.
▪ ماساژ کامل یا ماساژ کمر بگیرید.
▪ یک نوشیدنی گرم بدون الکل یا کافئین بنوشید.
همچنین میتوانید با ایجاد تغییرات زیر در عادات روزمره خود موجب کاهش و تسکین استرسشوید.
▪ خواب کافی داشته باشید.
▪ با خانواده، دوستان و دیگر افرادی که در زندگی شما هستند و برای شما ارزش قائلند در ارتباط باشید.
▪ مداوم ورزش کنید. این کار باعث میشود ذهنتان پاک شده و احساسات نامیدی و اضطراب از ذهنتان دور شود.
▪ هیچ نوشیدنی یا غذای کافئینداری مصرف نکنید. کافئین میتواند باعث احساس تنش و استرس بیشتر شود.
▪ دخانیات مصرف نکنید. نیکوتین میتواند موجب افزایش اضطراب شود.
▪ الکل ننوشید. مصرف الکل موجب مشکلات خواب و افسردگی میشود.
روش های کسب آرامش از منظر امام رضا علیه السلام:
امام رضا (علیه السلام) برای کاهش و دوری از ناملایمات و کسب آرامش و رضایت الهی، آنحضرت توصیه هایی عملی برپایه اصول بهداشتی و تغذیه ای برای حفظ شادابی و نشاط و مقابله با فشارهای ناشی از زندگی روزمره ارایه کرده اند که جالب توجه است.
در روایتی از امام رضا (علیه السلام) نقل شده که فرمود : الطیب نشره و العسل نشره، و الرکوب نشره و النظر الی الخضره نشره. یعنی: بوی خوش، عسل، سوارکاری و نگاه به مناظر سرسبز و خرم، باعث نشاط و شادی می شود.
بر طبق این نقل، نگاه به مناظر جذاب و سرسبز گیاهان برخی از بیماری ها را روحی و روانی را از بین می برد و افسردگی ها و غمها را می زداید به گونه ای که گاه شگفتی و حیرت انسان را برمی انگیزد و با دیگر لذتها و خوشی ها رقابتی پیروزمندانه میکند. چنان که تشریح منعای واژه نشره مؤید آن است : نشره چیزی است که موجب آرامش وراحتی اعصاب می شود، پس از آنچه دچار بیماری و افسردگی شده است.
امام رضا علیه السلام در حدیث دیگر توصیه جالب برای آرامش روح و روان دارد. ایشان می فرمایند: عَلَیکُمْ بِالزَّیتِ فَإِنَّهُ یکْشِفُ الْمِرَّهَ وَ یذْهِبُ الْبَلْغَمَ وَ یشُدُّ الْعَصَبَ وَ یذْهَبُ بِالضَّنَی وَ یحَسِّنُ الْخُلُق و یطیب النفس و یذهب بالغم. بر شما لازم است که از زیت (روغن زیتون یا هر گونه روغن مایع) استفاده کنید؛ زیرا صفرا را آشکار و بلغم را از بین میبرد و عصب را تقویت، بیماری را نابود و اخلاق انسان را نیکو میکند، روح را آرامش می دهد و غم را از بین می برد. .
شبیه این مضمون امام رضا(علیه السلام) در جایی دیگر فرمود: نِعْمَ الطَّعَامُ الزَّیتُ یطَیبُ النَّکْهَهَ وَ یذْهَبُ بِالْبَلْغَمِ وَ یصَفِّی اللَّوْنَ وَ یشُدُّ الْعَصَبَ وَ یذْهَبُ بِالْوَصَبِ وَ یطْفِئُ الْغَضَب؛ روغن زیتون، خوب طعامی است که دهان را خوشبو میکند، بلغم را میبرد، رنگ پوست را درخشنده مینماید، عصب را نیرومند و بیماری را نابود میکند و خشم را فرو مینشاند.
امام رضا (علیه السلام) در سخنانی دیگر توصیـه میکنند که از زیاده روی در خوردن پیاز خودداری کنید زیرا پیاز زیاد رنگ نشاط و شادی را از چهره می برد و سایه ای غم انگیز به سیما فرو می اندازد اما خوردن کدو را باعث شادی و رفع حزن و اندوه بر می شمرد.
تمرین های ورزشی برای کاهش استرس:
بدن شما ممکن است با انقباض که میتواند موجب درد نیز بشود، در مقابل استرس واکنش نشان دهد. اگر بتوانید آرامسازی عضلات را یاد بگیرید، میتوانید تنش عضلات و اضطراب را کاهش دهید. آرامسازی تدریجی عضلات نوعی ورزش است که میتواند به شما کمک کند که به این هدف برسید.
در آرامسازی یا ریلکس کردن تدریجی عضلات، شما گروههای مرتبط عضلانی را منقبض کرده و سپس شل میکنید. میتوانید از موسیقی آرامبخش استفاده کنید تا به شما کمک کند که به همه گروههای عضلانی آرامش دهید.
محلی آرام را بیابید که مزاحمتی وجود نداشته باشد. حتماً به پشت و در حالتی راحت دراز بکشید.
برای هر گروه عضلانی:
▪ هوا را به داخل ریه کشیده و گروه عضلات را به مدت ۴ تا ۱۰ ثانیه منقبض کنید. عضلات را تا حد امکان منقبض کنید، اما نباید به نقطه گرفتگی عضله برسید.
▪ سپس هوا را بیرون داده و به طور ناگهانی و کامل گروه عضلات را شل کنید. عضلات را به صورت تدریجی شل نکنید.
▪ به مدت ۱۰ تا ۲۰ ثانیه استراحت کنید.
بوهایی که ما را به آرامش می رساند:
تنها خنده نیست که دوای استرس و اضطراب است بلکه گاهی بوها هم در این زمینه جادو می?کنند.بایستید و بو کنید. برخی بوها میتوانند حالات و احساسات منفی درون ما را تغییر دهند. حتما شما هم موافقید که عصبانی بودن آن هم وقتی مشغول بو کردن گلی هستید، کار خیلی سخت و دشواری است. یک گلدان پر از گلهای محبوبتان را نزدیک میز کار قرار دهید و هرگاه احساس خستگی کردید سراغ آنها بروید و با لذت بویشان کنید.
کرمهای خوشبو استفاده کنید. فقط چند ثانیه طول میکشد تا مقداری لوسیون خوشبوی اسطوخودوس، برگ چای یا هر گیاه معطر و آرامش بخش دیگری را روی کف دستتان بریزید و انگشتهایتان را به هم بمالید. این بوی ملایم و لطیف میتواند سطح استرس و نگرانی شما را کاهش دهد.
همچنین بوییدن یک لیموی تازه میتواند به کاهش ترشح هورمونهای استرس در بدن کمک کند. بوی خوش قهوه را هم از دست ندهید. همین حالا به آشپزخانه بروید و قهوه با شیر درست کنید و بوی خوشش را احساس کنید چون بوی قهوه هم میتواند به کاهش هورمونهایاسترس کمک کند.