این بیماری در کشورهای آسیائی بیشتر میباشد و مردها نیز بیش از زنها دچار این بیماری میشوند؛ زیرا این بیماری توسط کروموزوم ایکس منتقل میشود و به همین دلیل پسرها بیشتر مبتلا میشوند؛ زیرا آنها دارای یک عدد کروموزوم ایکس میباشند درصورتیکه دخترها دو عدد کروموزوم ایکس دارند پس دختران میتوانند ناقل باشند زیرا این بیماری مقلوب و کاملاً ژنتیکی است که از مادر و یا پدر منتقل میشود و این افراد باید از نظر تغذیهای مراقب باشند و از همان کودکی باید بسیار جدی گرفته شود.
فاویسم بر اثر کمبود یک نوع آنزیم در گلبولهای قرمز خون به نام گلوکز ۶ فسفات دی هیدروژناز به وجود میآید.
افرادی که دارای این بیماری هستند هنگامیکه در معرض دانههای فاوا قرار میگیرند دچار کمخونی میشوند؛ زیرا گلبولهای قرمز آنها بر اثر فقدان این آنزیم شروع به پاره شدن میکند.
فاویسم یک نوع بیماری ارثی است که به بیماری فصل بهار و بیماری باقلا نیز شهرت دارد؛ زیرا مصرف باقالی در این فصل بیشتر رواج دارد.
معمولاً سن بروز این بیماری بین یک تا پنج سال است. این بیماری نباید با آلرژی اشتباه گرفته شود زیرا آلرژی امکان دارد به بسیاری از مواد غذایی باشد ولی این بیماران فقط به مواد غذایی که در ادامه به آنها متذکر میشویم حساسیت دارند.
حملات ناشی از این بیماری میتواند آسیبهای جبرانناپذیری بر روی کلیه و کبد بگذارد و همچنین در حملات شدیدتر موجب ایجاد تشنج شده و آسیبهای جبرانناپذیری بر روی مغز میگذارد.
از علائم فاویسم میتوان به کمخونی، رنگپریدگی، خستگی، تپش قلب، تند تند نفس کشیدن، زرد شدن پوست و تیره شدن رنگ ادرار اشاره کرد.
بیماری فقط توسط پزشک متخصص تشخیص داده میشود. البته در اوایل بیماری فاویسم این علائم ظاهر نمیشود بلکه هنگامیکه در معرض حمله قرار بگیرند ظاهر میشود.
زنان باردار و شیرده هم بهتر است باقلا مصرف نکنند، چراکه ممکن است نوزاد یا جنین آنها مبتلا به “فاویسم” باشد
همچنین افرادی که از این بیماری رنج میبرند باید از مصرف دانههای فاوا و از باقالی و بعضی داروها پرهیز کنند. افرادی که به این بیماری مبتلا هستند تا آخر عمرشان این بیماری را داشته و باید از مصرف دانههای فاوا و مواد غذایی که برای آنها ممنوع است همیشه پرهیز کنند.
زنان باردار و شیرده هم بهتر است باقلا مصرف نکنند، چراکه ممکن است نوزاد یا جنین آنها مبتلا به “فاویسم” باشد. در واقع افراد مبتلا به فاویسم از همان دوران نوزادی به باقلا حساسیت دارند و این حساسیت تا آخر عمر با آنها میماند.
افراد مبتلا به فاویسم باید از دست زدن به باقلا و استشمام بوی آن نیز خودداری کنند و البته در خصوص برخی از داروها نیز منع مصرف دارند.
تهوع، اسهال و استفراغ، بیحالی و … از عوارض مصرف باقلا است و اگر فرد دیر متوجه شود و علائم شدید باشد، حتی خطر مرگ را نیز در پی دارد. البته نباید باقلا را یک سبزی خطرناک دانست؛ افرادی که فاویسم ندارند، میتوانند به میزان متناسب از این سبزی استفاده کنند، چراکه سرشار از نشاسته و کالری و منبع غنی منیزیم، پتاسیم و کلسیم است. باقلا ویتامین K خوبی هم دارد که برای انعقاد خون و خوب شدن جای زخم مفید است.
درمان فاویسم
بیماری فاویسم درمان قطعی ندارد و تنها اقدام موثر، پیشگیری از بروز حمله همولیز در این بیماران میباشد. همچنین در صورت بروز حمله، مراجعه سریع به پزشک برای اقدامات نگهدارنده و حمایتی برای جلوگیری از عوارض همولیز میباشد.
توجه داشته باشید که کودکان مبتلا به فاویسم نباید خون دهند و نمیتوان از فرآوردههای خونی آنها استفاده کرد.
عوامل تشدیدکننده فاویسم عبارتاند از:
علاوه بر باقالا برخی از داروها مانند آسپیرین با دوز بالا، داروهای ضد مالاریا، برخی از آنتیبیوتیکها، نفتالین، حنا و سولفوآمیدها و عوامل عفونی میتوانند گلبولهای قرمز را در این بیماری تخریب کنند.
افرادی که مبتلا به این بیماری هستند بعد از مصرف باقالا یا دانههای فاوا دچار حمله نمیشوند بلکه بعد از ۲۴ یا حتی ۴۸ ساعت دچار حملات میشوند.
این بیماران حتی نباید در معرض بوی باقالا قرار گیرند و یا حتی کسی که تماس با این گیاه هم داشته نباید با این افراد تماس داشته باشد. این بیماری در نواحی شمال ایران بسیار شایع میباشد. حتی مادرانی که شیر میدهند بهتر است از باقالا و غذاهایی که در آن از باقالا استفاده شده بپرهیزند زیرا ممکن است فرزند آنها دارای این بیماری بوده و مصرف آن موجب بروز حملات در کودکانشان شود.
غذاهایی که این بیماران نباید مصرف کنند:
دانههای فاوا، کره بادامزمینی، بعضی از گیاهان چینی و غذاهایی که مواد نگهدارنده دارند.