پودر قابل تزریق جم سیتابین عوارض جانبی موارد مصرف منع دارویی
▪ موارد مصرف
Gemcitabine یکی از آنالوگ های Cytarabine می باشد که در داخل سلول به نولکئوزیدهای دی فسفات و تری فسفات فعال متابولیزه می گردد که سنتز DNA را مهار میکنند و آپوتپوز را تحریک میکنند و عمدتاً علیه سلولهای فاز S فعال هستند و در برخورد با تومورهای سفت مثل تومورهای مثانه، پستان، ریه و پانکراس کاربرد دارد. هم چنین در سرطان های سرویکس و تخمدان مصرف می گردد. Gemcitabine به طریق داخل وریدی و به فرم هیدروکلرید تجویز می گردد. دوزهای تجویزی بر اساس پایه محاسبه می شوند. ۱۴/۱ گرم فرم هیدروکلرید دارو تقریباً معادل یک گرم Gemcitabine می باشد. غلظت محلول انفوزیون نباید از میزان معادل ۴۰ mg/ml Gemcitabine تجاوز کند.
دوز آغازین توصیه شده معادل با g/m 1Gemcitabine است که از طریق انفوزیون طی ۳۰ دقیقه داده می شود و متعاقب آن دوزهای تجویزی بر اساس پاسخ درمانی و مسمومیت تنظیم می شود. در درمان سرطان پانکراس دوره آغازین درمان تا حد ۷ مرتبه از این مقدار دوز در فواصل یک هفته ای داده می شود و یک هفته بعد از بهبود با رژیم انفوزیون یکبار در هفته و به مدت ۳ هفته متوالی از ۴ هفته دنبال می شود. در درمان سرطان ریه نوع non- small cell و سرطان مثانه این دارو معمولاً همراه با cisplatin تجویز می شود. دوزهای توصیه شده gemcitabine به صورت بالا و یکبار در هفته به مدت ۳ هفته می باشد که با یک هفته استراحت پیگیری می شود و یا به صورت جایگزین g/m 25/1 از این دارو در روزهای ۱ و ۸ از یک دوره ۲۱ روزه به بیماران داده می شود و متناسب با بروز مسمومیت دوزهای تجویزی تنظیم می شوند. در سرطان پستان این دارو همراه با یک تاکسان داده می شود مثل paclitaxel و دوز تجویزی gemcitabine g/m 25/1 در روزهای ۱ و ۸ از یک دوره ۲۱ روزه است که متناسب با مسمومیت تنظیم می شود.
▪ مکانیسم اثر
▪ فارماکوکینتیک
متعاقب تجویز داخل وریدی این دارو به سرعت از خون پاکسازی می شود و توسط سیتیدین دآمیناز در کبد، کلیه، خون و دیگر بافتهای بدن متابولیزه می شود. کلیرانس آن تقریباً ۲۵% در زنان پایین تر از مردان می باشد و تقریباً تمام دوز تجویزی از طریق ادرار و به شکل -داکسی- . دی فلورویوریدین (dFdU) دفع می شود وتنها حدود ۱% در مدفوع یافت می شود. متابولیسم داخل سلولی آن باعث تولید متابولیت های مونو، دی و تری فسفات می شود که دوتای آخر فعال هستند. نیمه عمر آن بین ۴۲ تا ۹۴ دقیقه متغیر است که بستگی به سن و جنس دارد. نیمه عمر داخل سلولی فرم تری فسفات بین ۷/۰ تا ۲/۱ ساعت متغیر است.
▪ موارد منع مصرف
▪ هشدارها
عوارض جانبی
همانند cytarabine علائم شبه آنفولانزا و راش های پوستی نسبتاً شایع هستند. ادم، تنگی نفس و آلوپسی نیز شایع می باشند. ادم ریوی به صورت غیر شایع گزارش شده است و موارد نادری از افت فشارخون گزارش شده است. این دارو می تواند باعث بی خوابی شود و بیمارانی که بسیار تحت این اثر قرار گرفته اند نباید رانندگی کنند و یا با وسایل ماشینی کار کنند. مسمومیت شدید به شکل التهاب مری تهدید کننده حیات و پنومونی در بیمارانی که در حین مصرف این دارو تحت رادیوتراپی قفسه سینه قرار گرفته اند دیده شده است. در اختلالات کلیوی و کبدی باید احتیاط مصرف شود. در مواردی سندرم اورمی- همولیتیک گزارش شده است که منجر به نارسایی کلیوی برگشت ناپذیر شده است و در مراحل اولیه مشاهده علائم آنمی میکروآنژیوپاتی همولیتیک مصرف دارو باید متوقف شود.
▪ تداخل دارویی
▪ نکات قابل توصیه
▪ مقدار مصرف
▪ اشکال دارویی
