چرا سر شپش می گیرد و راه های جلوگیری و درمان آن
شپش گرفتن برخلاف آن چیزی که فکر می‌کنیم، به معنی آلوده‌بودن فرد نیست و افرادی که شپش می‌گیرند هم حتما عضو طبقه اجتماعی خاص یا جغرافیای خاصی نیستند.
شپش در تمام دنیا، حتی کشورهای پیشرفته هم روی موهای بعضی از افراد پیدا می‌شود از آن مهم‌تر اینکه هر جا که باشد خیلی سریع راهش را برای زندگی‌کردن در بدن یک فرد دیگر پیدا می‌کند و به سرعت از شخصی به شخص دیگر منتقل می‌شود؛ به خصوص در روزهای سرد سال و در میان کودکان و البته خانم‌هایی که موی بلند دارند.
شپش ویرانگر چیزی جز یک حشره کوچک سفید یا خاکستری رنگ نیست؛ حشره‌ای که دو شاخک و سه جفت پای کوتاه دارد و به ریشه موها و مژه‌ها می‌چسبد و روزی ۶وعده از خون تغذیه می‌کند.
شپش‌ها به سرعت تخمگذاری می‌کنند؛ تخم‌های ریز و سفید‌رنگ آنها می‌توانند به هر جایی بچسبند؛ از مو گرفته تا درز لباس و تار و پود پارچه‌های خانه. بنابراین شپش خیلی راحت‌تر و بی‌خبرتر از آنچه فکرش را بکنید به زندگی شما راه پیدا می‌کند و ماندگار می‌شود.
این حشره، بیشتر اوقات عمرش را در مو و لباس می‌گذراند و فقط به‌خاطر تغذیه روی سطح بدن می‌آید و خودش را به پوست بدن می‌چسباند و پوست را سوراخ کرده و بزاق خود را زیرپوست تزریق کرده و با مکیدن خون، مواد زائدی را هم از خود دفع می‌کند. همین هم باعث ایجاد برآمدگی‌های قرمز رنگ خارش‌دار می‌شود و کسی که شپش داشته باشد، با این نشانه و با سوزش و خارش آزار‌دهنده پوست سر و سفیدی‌های شوره مانندی که روی مژه‌ها و موها و ابروهایش پیدا می‌شود، می‌تواند پی به بیماری‌اش ببرد.
با اینکه شپش‌ها موجودات موذی و دردسرسازی هستند اما عمر کوتاهی دارند و کمتر از ۳۰روز در بدن یک انسان زنده می‌مانند.
با این حال هر شپش ماده بین ۵۰ تا ۱۵۰عدد تخم می‌گذارد که هر کدامشان در یک کپسول بسیار چسبناک قرار گرفته‌اند. این کپسول از فاصله تقریبا ۵ میلی‌متری ریشه مو به مو می‌چسبد و به‌راحتی جدا نمی‌شود. به این کپسول‌های حاوی تخم، رشک گفته می‌شود و رشک‌ها ۷روز بعد شکافته شده و شپش از آنها بیرون می‌آید. اتفاق بد این است که ممکن است سرتان پر از رشک باشد اما فکر کنید که مبتلا به شوره سر شده‌اید یا سفیدی‌ها ناشی از خشکیدن ژل و کتیرا و تافت روی موهایتان است. در این صورت به شپش اجازه می‌دهید به سرعت روی سرتان جولان دهد و تمام پوست سر را تسخیر کند. بد نیست بدانید که دسته شپش‌ها معمولا از دوطرف سر شروع به فتح پوست سرتان می‌کند و کم کم به مرکز سر می‌رسد. بنابراین خارش گیجگاه‌ها، بالای گوش‌ها و پشت گردن را جدی بگیرید تا در مراحل اولیه، شپش را درمان کنید.
راه‌های درمان شپش‌زدگی چیست؟
شستن با شامپوهای معمولی، سرکه، جوش‌شیرین و… که در توصیه‌های دهان‌به‌دهان ممکن است بشنوید، کمک چندانی به درمان شپش نمی‌کنند.
در گذشته موهای شپش گرفته را از ته می‌تراشیدند. هنوز هم خیلی‌ها این روش را مطمئن‌تر از درمان‌های دارویی می‌دانند. اما اگر به پزشک مراجعه کنید ممکن است برای شما استفاده از شامپوهای ضد‌شپش یا محلول‌های دست‌سازی را که دارای ترکیبات کشنده شپش هستند، پیشنهاد کند.
این ترکیبات ۵ تا ۱۰دقیقه روی سر می‌مانند و تخم‌های شپش را حل کرده و از مو جدا می‌کنند. البته به‌دلیل سمی‌بودن شامپوها اگر زخم‌های زیادی روی سرتان ایجاد شده باشد یا اگر باردار باشید، پزشک روش دیگری را برای درمان شما توصیه خواهد کرد.
درمان دارویی شپش در ۲ نوبت با فاصله ۷تا ۱۰روز انجام می‌شود. در درمان اول، شپش‌های سر و بیشتر تخم‌ها از بین می‌روند اما چون ممکن است تا ۷روز آینده باز شپش‌ها به سر راه پیدا کنند، درمان در دوره دوم هم انجام می‌شود. با این حال، بعد از یک‌بار استفاده از شامپو، قدرت انتقال شپش از بین می‌رود و حضور فرد در فضاهای اجتماعی مثل مدرسه و… بلامانع است.
یک روش مؤثر دیگر در از بین بردن شپش‌ها، شانه زدن موهاست. شپش ۶ پا دارد که با شانه‌زدن سر ممکن است این پاها آسیب ببینند. شکستن هر پا به معنی مرگ شپش است. پس اگر دچار شپش هستید، سرتان را روزی چندبار با شانه‌های دنده ریز، شانه بزنید و هر بار شانه را بعد از استفاده در الکل غوطه‌ور کنید.
راه های جلوگیری از شپش گرفتن موی سر
۱- اگر یکی از اعضای خانواده بی‌دلیل سرش را می‌خاراند، به دقت موهای او را بررسی کنید. برای این کار از یک ذره‌بین کمک بگیرید و زیر نور خوب، نقطه به نقطه سر را دقیق بررسی کنید. البته حتما دستکش به‌دست داشته باشید. با دیدن سفیدی‌هایی که به ریشه چسبیده‌اند و با ناخن جدا نمی‌شوند، باید به پزشک مراجعه کنید. ضایعات عفونی مثل زخم‌زرد یا ضایعات قرمز ملتهب در ناحیه سر و پشت گردن هم احتمالا نشان‌دهنده وجود شپش هستند.
۲- اگر در مجاورت یا تماس نزدیک با یک فرد آلوده به شپش قرار داشته باشید، حداکثر تا ۲هفته بعد شما هم آلوده می‌شوید. به همین دلیل، درمان شپش یک درمان جمعی است و همه اعضای خانواده باید درمان شوند و لوازم و ابزارهای مورد استفاده همه آنها باید جوشانده شده یا با الکل ضدعفونی شوند.
۳- شپش در تماس‌های نزدیک، مثل در آغوش گرفتن فرزند، استفاده از لباس و رختخواب و شانه مشترک و… از پوستی به پوست دیگر می‌رود، بنابراین وقتی کسی شپش دارد، ممکن است همه اعضای خانواده او به شپش مبتلا شوند. بنابراین اگر یکی از اعضای خانواده دچار شپش شد، قالی، مبل‌ها، روتختی‌ها و صندلی‌های ماشین را جارو کنید. لباس‌های فرد آلوده را بجوشانید و اگر امکان ضدعفونی کردن وسایل وجود ندارد، آنها را در کیسه‌ای گذاشته و به‌مدت ۲هفته در کیسه را بسته نگه دارید. شپش‌ها چون فقط روی پوست امکان زنده ماندن دارند، در کیسه از بین می‌روند.
۴- برای پیشگیری از شپش گرفتن، فقط از وسایل شخصی خودتان استفاده کنید و وسایلتان را به کسی قرض ندهید و از کسی هم قرض نگیرید. بد نیست بدانید که شپش در فضاهایی مثل آرایشگاه‌ها به‌راحتی از طریق شانه‌های آلوده منتقل می‌شوند اما در فضاهای پر آب مثل دریا یا استخر احتمال شپش گرفتن وجود ندارد چون شپش نمی‌تواند در آب زنده بماند.
۵- در مکان‌های ورزشی، آرایشگاه‌ها، مهمانی و… لباس‌هایتان را در کنار لباس‌های دیگران قرار ندهید و اگر ممکن است، قبل از گذاشتن در کمد، لباستان را داخل نایلون قرار دهید.
