اینکه چرا قهر پیش می آید و چه طور باید از مرحله قهر به آشتی رسید چیزی است که زوج های جوان باید بدانند. اول اینکه قهر، یک رفتار کودکانه است. این اولین چیزی است که باید درباره قهر بدانیم. پس هر کدام از ما که از این حربه به عنوان یک رفتار دفاعی یا رفتاری برای آزار دادن همسرمان یا به هر نیت دیگری استفاده می کنیم باید بپذیریم که اصلا به عنوان یک فرد عاقل و بالغ ظاهر نشده ایم!
حتی کودکان گاهی پس از قهرهای شدید با دوستانشان پس از چند دقیقه یا چند ساعت آشتی میکنند و دوباره بازی پرنشاط خود را از سر می گیرند، گویی به بی اهمیتی قهر پی می برند اما خیلی از آدم بزرگ ها همچنان در رفتار کودکانه خود باقی می مانند!
البته ناراحت شدن و به اصطلاح «سرسنگین بودن» با همسر زمانی که از دست او ناراحت هستیم، همیشه «بد» نیست، حتی می تواند در شرایطی به عنوان راهی و نشانه ای برای آگاه کردن او از رفتار اشتباهش موثر هم باشد ولی در برخی شرایط و نه همیشه و نه برای مدتی طولانی!
قهر کردن به انتظار منت کشی
متاسفانه قهر کردن بیشتر در خانم ها دیده می شود و تا وقتی همسر آن ها پا پیش نگذارد، عذرخواهی نکند و به اصطلاح «منت کشی» نکند، آن ها از خر شیطان پایین نمی آیند! البته طرح این مسئله درباره خانم ها این موضوع را نفی نمیکند که بسیاری از مردان نیز به این آسیب مبتلا هستند. البته در مواردی که خطای همسر به صورت عمد و به دفعات تکرار می شود و راه حل های ساده احتمالی موثر واقع نمی شود، استفاده از قهر تا سطحی مجاز است. ولی تکرار آن یا طولانی شدن مدت آن، برای رابطه زناشویی بسیار مضر است.
چرا قهر میکنند؟
یک روان شناس بالینی و کارشناس خانواده، چند دلیل احتمالی را برای قهر همسران بیان میکند:گاهی زوجین نمیتوانند منظور و پیام خود را به یکدیگر منتقل کنند؛ بنابراین یکی از زوجین احساس ناکامی میکند و گمان میکند مورد بی توجهی همسرش قرار گرفته است. پس دچار دلخوری و خشم می شود و تصمیم به قطع رابطه کوتاه مدت یا همان قهر می گیرد، البته عمق و میزان قطع رابطه به اهمیت پیام بستگی دارد و ممکن است از چند ساعت تا چند روز هم طول بکشد.
دلایل قهر کردن زن و شوهر
خودمحور نباشید
دلیل دوم باز هم در رابطه با گفت و گوی ناموفق زوجین مطرح است، گاهی یکی از طرفین خودمحورانه صحبت میکند یعنی مطالب خود را با تصورات و با توجه به نیازهای خودش مطرح میکند و تصورات و نیازهای طرف مقابل را در نظر نمی گیرد که این خودمحوری باعث دلخوری و قطع رابطه طرف مقابل می شود؛ زیرا در این جا مسئله تفاوت نگاه و نگرش وجود دارد و احساس ناامیدی و یاس جزیی در فرد، ایجاد می شود.
قضیه ابروی بالای چشم
این روان شناس دلیل سوم را به بعد شخصیتی یا درون فردی ربط و ادامه می دهد:ممکن است شخص، عزت نفس پایین یا آسیب دیده ای داشته باشد که در این صورت وقتی در شرایط یا در معرض اختلاف عقیده یا سلیقه با دیگران قرار می گیرد، راهی جزی قهر کردن برایش باقی نمیماند.
در همین مواقع است که اصطلاحا مردم می گویند:«به فلانی زود بر می خوره» یا «نمی شه بهش گفت بالای چشمت ابروست». این کارشناس خانواده تاکید میکند:قهر کردن مانند ریختن زباله ها زیر فرش خانه است، مشکل با قهر کردن حل نمی شود زیرا افراد بعد از چند دقیقه، چند ساعت یا چند روز سعی میکنند دوباره با هم ارتباط برقرار کنند ولی مشکل به جای خود باقی است.
از همسرتان باج نگیرید!
دلیل بعدی با عنوان «بازیابی عاطفی» مطرح می شود:اگر دلیل قبلی ناآگاهانه بروز میکند، این دلیل کمی آگاهانه است، یعنی فرد در فرآیند شکل گیری شخصیت اش از کودکی تا بزرگسالی راهی را برای رسیدن به هدف انتخاب میکند که نوعی «باج گیری عاطفی» از دیگران است.
کودکی که برای رسیدن به خواسته اش بهانه گیری میکند یا روی نقطه ضعف والدینش انگشت میگذارد و از این طریق به هدفش می رسد، ممکن است در بزرگسالی هم این کار را انجام دهد، بر این اساس با همسرش قهر میکند و با خود می گوید میتوانم با حرف نزدن و قهر کردن با همسرم به هدفم برسم.
عوارض قهر
فردی که قهر میکند بیش از همه در معرض پیامدهای منفی قهر است. این روان شناس در تشریح آثار قهر با بیان این جمله ادامه می دهد:وقتی قهر رخ می دهد، نشان می دهد که فشار زیادی روی فرد است زیرا می خواهد خودش را حفظ کند، او در حال تجربه تهدید است و با قهر، انرژی روانی زیادی را از دست می دهد.
قهر زن و شوهر
قهر موجب ایجاد فاصله عاطفی و شناختی بین دو طرف می شود، قهر کردن های زیاد و طولانی مدت به مرور زمان موجب دلسردی می شود. حتی فضایی که برای عشق ورزیدن به هم وجود دارد، می تواند به فضای هم زیستی محض تبدیل شود و زوجین به جای مراوده های عاطفی و روانی که به آن نیاز دارند تنها به وظایف خود عمل میکنند تا رابطه باقی بماند.
رفتارهای جایگزین قهر
• قهر، رفتاری ناکارآمد است و اگر زمانی در کودکی فایده ای برایشان داشته، دیگر در شرایط فعلی فایده ای برای آن ها ندارد، بلکه باید به دنبال یافتن راه حل باشند.
• زوجین در نظر داشته باشند رفتار ناکارآمد برای مدت زمان محدود آن ها را به اهدافشان می رساند. چون سرانجام طرف مقابل در برابر این رفتار می ایستد و دیگر باج نمی دهد.
• زوجین مهارت های ارتباط موثر را باید بگیرند و حتی در سخت ترین شرایط هم به هم فرصت بدهند و بدانند وقتی احساس ناکامی دارند، دچار خشم و هیجان و خستگی می شوند و نمیتوانند استدلال منطقی داشته باشند پس باید به هم فرصت بدهند و صحبت کنند. آن ها باید با موضوع و مشکل خود رو به رو شوند و راه حل پیدا کنند.
گاهی افراد موضوع اصلی را نادیده می گیرند و پشت سر می اندازند ولی این موضوع یک روز ظهور میکند و خود را نشان می دهد، پس زوجین قهر را با بی توجهی به مسئله و مشکل اصلی تمام نکنند و با هم صحبت کنند اگر بار اول دعوایشان شد، بار دوم صحبت کنند، اگر باز هم دعوا کردند بار سوم صحبت کنند و اگر میتوانند از مشاوره متخصص و متعهد کمک بگیرند تا این مشکل پیشرفت نکند!
