عاشق شدن فرآیندی متفاوت و متمایز است. علم پشت آن از خود عاشق شدن جالب توجه تر است.
دانستن اینکه چه اتفاقی می افتد که عاشق می شوید، تحقیقی بسیار جذاب و جالب در علوم اعصاب، بیوشیمی و روانشناسی است و درک مکانیک های زیرلایه عشق می تواند برای تقویت زندگی اجتماعی و احساسی هر فرد بسیار مفید باشد.
▪ نقش شیمی در عشق
عشق فقط یکسری موادشیمیایی نیست، بلکه شیمی مغز نقش بسیار مهمی در علت بروز این احساسات در افراد بازی میکند. وقتی ما چیزهای خوب را حس می کنیم، معمولاً مقدار زیادی دوپامین در آن نقش دارد. دوپامین ماده شیمیایی است که مغز وقتی فرد – چه زن و چه مرد – هر نوع لذت، ازجمله عشق، را تجربه میکند، ترشح میکند. دوپامین همچنین میزان تولید تستوسترون را در بدن بالا می برد. افزایش میزان تستوسترون در بدن است که باعث می شود وقتی فرد نزدیک به کسی است که دوستش دارد، عرق کند و در عشق های جدید میل ج.ن.س.ی بالایی داشته باشد.
وقتی زن ها عاشق می شوند، بدن آنها هم نورپینفرین و فنیل اتیلامین تولید میکند. این مواد تمرکز را بالا می برد و حس شادی و رضایت در فرد ایجاد میکند. به همین دلیل است که زن ها وقتی عاشق می شوند معمولاً فقط روی آن مرد متمرکز می شوند و بقیه چیزها را کنار می گذارند. به همین خاطر است که همه، چه زن ها و چه مردها، وقتی منتظر یک پیام تلفنی هستند، هوشیاری شان بالاتر می رود یا برای خوابیدن دچار مشکل می شوند یا دیگر نمیتوانند درمورد کس دیگری فکر کنند.
و ماده آخر اُکسی توسین است. اُکسی توسین در زمان های مختلفی تولید می شود، ازجمله حین عشق بازی و رابطه ج.ن.س.ی. این ماده در بدن خانم ها به مراتب بیشتر از آقایان تولید می شود. این ماده حین ارگاسم در بدن آقایان تولید نمی شود، بلکه در این زمان میزان دوپامین در بدنشان به شدت بالا می رود. به همین دلیل است که آقایان فقط به این دلیل که با کسی رابطه ج.ن.س.ی برقرار کرده اند نمیتوانند عاشق او شوند. اُکسی توسین موانع احساسی را از بین می برد و باعث می شود افراد احساس راحتی بیشتری داشته باشند. اُکسی توسین است که آن حس وابستگی به فردی دیگر را در زمان عاشقی در ما ایجاد میکند. طوریکه وقتی فرد موردنظر کنارمان نباشد، مقدار کافی از آن را تولید نمیکنید و به همین دلیل مقدار بیشتری میخواهید. به همین دلیل است که حتی گاهی اوقات احساس می کنیم به آن فرد معتاد شده ایم.
دوپامین، تستوسترون، اُکسی توسین، نورپینفرین و فنیل اتیلامین همه در کنار هم برای پشتیبانی از عشق همکاری میکنند. لذت ج.ن.س.ی و وابستگی احساسی هم همین موادشیمیایی را تولید میکند. این موادشیمیایی باعث می شود توجه بسیار بیشتری به منبع آنها داشته باشید و همچنین وادارتان میکنند که میزان بیشتری از این مواد را طلب کنید. عشق (و البته رابطه ج.ن.س.ی) درست مثل دارو روی مغز کار میکنند.
ولی حتی اگر می دانستید چطور همه این موادشیمیایی را به درستی در مغز زن موردعلاقه تان ایجاد کنید، باز هم برای اینکه او را عاشق خودتان کنید کافی نیست. چون عشق فقظ شیمی نیست. عملکردی از سابقه و اولویت های فردی هم هست.
▪ روانشناسی بر شیمی برتری می یابد
یک دلیل عمده برای اینکه نمی توانیم فقط از شیمی مغز برای عاشق کردن دختر استفاده کنیم این است که همه زن ها به یک ترکیب شیمیایی به طریق یکسان واکنش نمی دهند. روانشناسان به این سبک و استایل وابستگی می گویند و اگر دقیقاً ترکیب مشابهی در موادشیمیایی مغز ترشح شود باز تعیین کننده ارتباط او با شما نخواهد بود. بااینکه علوم سخت (بیولوژی و شیمی) به شما می گویند که می توانید در برخی اعمال دخیل باشید، موادشیمیایی خاصی ترشح کنید و تاثیرات مشخصی را دریافت کنید، ولی علوم نرم (روانشناسی) می گوید اتفاقی به مراتب شخصی تر و متفاوت تر در حال افتادن است.
شاید عبارت سبک وابستگی به گوشتان نخورده بود ولی احتمالاً تاحدودی با آن آشنایی دارید. بعنوان مثال، تابحال برایتان پیش آمده که چند روزی ارتباطی فوق العاده صمیمی و پوشور با دختری برقرار کنید و بعد از چند روز یکدفعه غیبش بزند؟ یا تابحال یک ارتباط عادی را شروع کرده اید که ناگهان خیلی جدی می شود؟ اینها نمونه هایی از دو سبک وابستگی متفاوت هستند. اعمال دقیقاً یکسان (چند جلسه قرارملاقات) به دو نتیجه کاملاً متفاوت (یکی فرار میکند و دیگری وابسته تان می شود) منجر می شود.
به طور کلی چهار سبک وابستگی وجود دارد. یکی از اینها به شدت مسموم است، دو مورد میتوانند مشکل ساز باشند و چهارمی سبک وابستگی صحیح است. ما ممکن است با یک سبک وابستگی یک زن یکجور واکنش دهیم و با سبک وابستگی زنی دیگر جوری دیگر. ولی به طور عمده، سبک وابستگی فقط نوعی واکنش به هر کسی است که نسبت به او احساس علاقه می کنیم. وقتی با سبک های مختلف وابستگی آشنا شدید، آنوقت ارتباطات سابقتان معنا و مفهوم بیشتری برایتان پیدا میکنند.
▪ ایمن: این همان رابطه ای است که دوست دارید در آن بمانید. یک فرد مطمئن با اینکه به دیگری تکیه کند یا کسی بر او تکیه کند مشکلی ندارد. همینطور خیلی راحت می تواند تنها بماند. درنتیجه، دختری که سبک وابستگی او طبیعی است هیچوقت صبح تا شب دم آپارتمان شما منتظر نمی نشیند تا چند دقیقه ای شما را ببیند. همینطور وقتی همه چیز بین شما عاشقانه و رمانتیک می شود کنار نمی کشد. بااینکه ممکن است به زمان بیشتری نیاز داشته باشد، هیچوقت برای جلب توجه شما از روش های نادرست استفاده نمیکند.
▪ مضطرب: دخترانی که سبک وابستگی مضطربانه دارند اعتمادبه نفسشان پایین است و به تنهایی احساس ایمنی نمیکنند. این دخترها مخالف صمیمیت نیستند ولی سطح بسیار بالاتری از صمیمیت را طلب میکنند که برای یک رابطه درست و سالم غیرعادی است. اگر تابحال با دختری ارتباط داشته اید که از همان ابتدای رابطه با شما طوری رفتار میکند که فردی بسیار جدی و خاص هستید، احتمالاً با این سبک وابستگی آشنایی دارید. شاید او عاشقتان نشود ولی روز به روز حساسیت بیشتری نسبت به شما پیدا میکند.
▪ بی اعتنا: این دسته از دخترها به دنبال رابطه نیستند چون تنها بودن را ترجیح می دهند. به همین دلیل، وقتی احساس وابستگی یا کشش احساسی زیاد حس میکند، واکنش طبیعی او عقب کشیدن و رفتن به داخل لاک خودش است. شاید به شما احساس داشته باشد ولی از آن مهمتر این است که دلش نمی خواهد حسی به شما پیدا کند. به همین دلیل هر کاری از دستش برمی آید برای سرکوب احساساتش انجام می دهد. بااینکه شاید موفق شوید که او را به دست آورید ولی بهتر است انرژی تان را صرف کسی کنید که برای عشق ورزیدن به شما آمادگی بیشتری دارد.
▪ ترسان: افراد ترسان معمولاً نوعی ضایعه روحی و احساسی را در کودکی تجربه کرده اند که نه تنها آنها را نسبت به هر نوع وابستگی بی تمایل کرده است بلکه باعث شده است که آنها از رابطه و وابستگی ترس و واهمه داشته باشند. آنها خود را لایق محبت و علاقه شما نمی دانند. حتی ممکن است انگیزه شما را برای دوست داشتنشان سوال کنند. این افراد باید به تنهایی روی خودشان کار کنند تا قدرت احساسی لازم را برای شروع رابطه پیدا کنند. شما قادر به اصلاح آنها نیستید و از بودن با آنها هم هیچ چیزی نصیبتان نخواهد شد.
توجه داشته باشید که دو سبک وابستگی وسطی – مضطرب و بی اعتنا – میتوانند عناصر سبک وابستگی ایمن فرد باشند. مثلاً دختری ممکن است ایمن باشد ولی بیشتر از حد معمولی خودش را به شما نزدیک کند یا برای استقلال فردی خود بیشتر از حد معمول ارزش قائل است ولی در عین حال می تواند به دیگران هم وابسته شود. ولی سبک وابستگی ترسان بسیار مسموم است. چرا باید بخواهید کسی عاشقتان شود که شک دارد قصد فریب او یا سوء استفاده کردن از او را دارید؟ سه مورد اول میتوانند عاشق شما شوند ولی چهارمی همیشه فاصله خود را با شما حفظ خواهد کرد.
هر چقدر هم که شیمی یک زن به او بگوید که باید عاشق شما شود ولی غلبه بر شخصیت او که از طریق سبک وابستگی اش نمایش داده می شود، ممکن است دشوار باشد. اینجاست که روانشناسی بر شیمی برتری می یابد.
علم چه راهکاری برای شما دارد؟
دانستن درمورد شیمی و سبک های وابستگی هیچ زنی را عاشق شما نمیکند. ولی اینکه بدانید عشق به چه ترتیب عمل میکند می تواند احتمال پیدا کردن زنی که مناسب شما باشد را بیشتر کند و پیوندی معنادار برایتان بسازد که برای هر دو شما سالم و رضایت بخش باشد.
عمل ساده ی لمس و نوازش کردن همسر می تواند شما دو نفر را به هم نزدیک تر کند. اینکه بدانید شیمی شما دو نفر می گوید چه بکنید، به صورت ناخودآگاه به ذهن خودآگاه و منطقی شما کمک میکند که روند رابطه را تسریع بخشید یا در صورت لزوم ترمز کنید. درک سبک های وابستگی خانم ها هم به شما کمک میکند نیازهای او را برایش برآورده کنید یا تصمیم بگیرید که چه نوع دختری را برای خودتان انتخاب کنید.
علم مربوط به عاشق شدن دخترها یک حقه جادویی نیست. فقط عمل ساده ی توجه به عادت ها، رفتارها و اولویت ها با توجه همزمان به نقش علم در امور احساسی است. یادتان باشد، شما نمی تواند مغز او را هک کنید و باعث شوید که عاشقتان شود ولی می توانید از دانشتان درمورد نحوه کارکرد مغز او برای بالاتر بردن جذابیت خودتان برای او استفاده کنید. با صرف زمان و انرژی کافی این جذابیت می تواند تبدیل به عشق شود، با همه ی پیچیدگی های عجیب، خاص و هیجان انگیزش.
