هنگامی که شما می خواهید برای خود یک زانوبند تهیه کنید، بلافاصله متوجه می شوید که زانوبندهای طبی انواع گسترده ای دارند که هر کدام دارای ویژگی و طراحی خاص خود می باشند.
هر کدام از این بریس ها برای کمک به یک نوع بیماری و یا آسیب دیدگی طراحی شده است. این زانوبند های طبی به گونه ای می توانند دردهای شما را تسکین دهند. بعضی از این زانوبند های طبی کمک می کنند که به پا فشار و گرما وارد شود و برخی دیگر از آن ها بسیار سخت تر طراحی شده اند.
این نوع بریس ها برای کسانی که دارای زانوی ضعیف یا در رفته هستند ساخته شده است. یکی از بهترین ویژگی های بریس ها این می باشد که شما حق انتخاب دارید، یعنی می توانید زانوبند های سفارشی و منحصر به فردی برای خود بسازید که دقیقا طوری طراحی شوند که مطابق نیاز شما باشند. برای این که بتوانید بریس خود را انتخاب کنید، بهتر است انواع مختلف زانو بند ها را تست کنید و بعد از آن اقدام به سفارش زانو بند کنید.
▪ مزایای زانوبند طبی خوب چیست؟
نگه دارنده زانو
ثابت و پایدار نگه داشتن زانو
کاهش دهنده درد زانو
پیشگیری از وارد آمدن آسیب مجدد به زانو
بریس‌های زانو به چهار دسته کلی جلوگیری کننده، عملکردی، بازسازی کننده و تخلیه کننده وزن تقسیم‌بندی می‌شوند. نوع پنجمی از حمایت کننده زانو، به نام زانوبند، نیز وجود دارد که از نظر فنی بریس محسوب نمی‌شود، اما گاهی از آن به عنوان بریس نام برده می‌شود.
نکته مهم این است که بریس انتخابی، صرف نظر از نوع آن، نباید در عملکرد طبیعی زانو اختلال ایجاد کند، احتمال آسیب دیدن بخش‌های دیگر پایین تنه را افزایش دهد یا به دیگر بازیکنان (در فعالیت‌های ورزشی) صدمه بزند.بریس ها و زانوبندهای طبی به منظور اثر بخشی قابل قبول باید مناسب با وضعیت اندامی بیمار و مشکل وی ساخته و طراحی شوند.
در کلینیک ارتوپدی ابتدا بیماران مورد ارزیابی بیومکانیکال قرار می گیرند (اسکن فشاری کف پا و اسکن سه بعدی ستون فقرات) تا مشکلات ساختاری آنها تشخیص داده شود و سپس با استفاده از این نتایج اقدام به طراحی و ساخت بریس و زانوبند طبی مناسب برای بیمار می کنند. هنگامی این وسایل کمکی ساخته شد، پزشکان این مرکز نحوه صحیح بستن آن را به بیماران آموزش می دهند تا مطمئن شوند که، این وسایل حداکثر اثربخشی را برای بیماران خواهد داشت.
انواع بریس زانو کدامند؟
در ادامه انواع بریس زانو و موارد استفاده آن شرح داده می شود.
▪ بریس جلوگیری کننده
بهترین موارد استفاده این بریس ها در آسیب‌های ورزشی، محافظت از رباط جانبی داخلی، کاهش سفتی و خشکی زانو و حمایت از رباط‌های متقاطع جلویی (رباط صلیبی قدامی)، متقاطع پشتی (رباط صلیبی خلفی) و جانبی خارجی.بریس‌های جلوگیری کننده از میله، لولا و بند چسبی ساخته و به منظور محافظت از زانو در برابر صدمه‌های احتمالی در زمان انجام ورزش‌های برخوردی مانند فوتبال، بسکتبال و هاکی طراحی می‌شوند.
به بیان دقیق‌تر هدف از استفاده این نوع بریس یا ارتز (زانوبند طبی) پیشگیری از آسیب دیدن رباط جانبی داخلی است؛ مطالعات انجام شده بیانگر این نکته است که بریس جلوگیری کننده فشار و کشش روی این رباط و سفتی زانو را به میزان ۲۰ تا ۳۰ درصد کاهش می‌دهد. به علاوه این نوع بریس مانع آسیب دیدن مجدد رباط جانبی داخلی می‌شود و از رباط‌های صلیبی در زمان وارد شدن فشارهای چرخشی حمایت می‌کند.
مطالعات گسترده ای به ارزیابی میزان آسیب در بین استفاده کنندگان از بریس جلوگیری کننده زانو پرداخته‌اند؛ در مطالعه ای که بر روی بازیکنان تکل‌زن راگبی انجام شده، مشخص شد که آن دسته از بازیکنانی که بریس جلوگیری کننده نداشتند، دو برابر بیشتر از بازیکنانی که دارای بریس آسیب دیدند. پژوهشگران دریافتند که بازیکنانی، مانند بازیکنان خط دفاع و مهاجم‌های گوش مأمور سد کردن و دریافت توپ، که بیشتر در معرض آسیب دیدن رباط جانبی داخلی هستند، می‌توانند با استفاده از بریس جلوگیری کننده با ایمنی بیشتری بازی کنند.
▪ بریس زانوی عملکردی
بهترین موارد استفاده از این بریس ها آسیب‌های ورزشی، توانبخشی، پس از جراحی زانو و یا پس از جراحی رباط صلیبی قدامی از بریس زانو عملکردی پس از آسیب دیدن زانو و همچنین برای حمایت از زانوی در حال التیام استفاده می‌شود. نوع بریس عملکردی مورد نیاز به نوع آسیب بستگی دارد، بریس‌های عملکردی مختلفی برای درمان پارگی رباط صلیبی قدامی، صلیبی خلفی، جانبی داخلی و جانبی خارجی و آسیب‌های ترکیبی وجود دارد.
برای هر مورد بریس عملکردی خاصی طراحی شده است که نیروهای مناسبی را برای حمایت از رباط آسیب دیده به آن وارد می‌کند، گاهی ممکن است به این نوع بریس، زانوبند طبی نیز بگویند، اما از لحاظ پزشکی زانوبند بریس محسوب نمی شود.پزشک پس از صدمه دیدن، بریس زانو را به عنوان بخشی از برنامه توانبخشی تجویز می‌کند. بریس عملکردی زانو گونه‌های متعدد دارد و پزشک گونه‌ای مناسب با شدت صدمه را توصیه می‌کند.
رایج‌ترین گونه برای آسیب‌های ملایم تا متوسط رباط جانبی از نئوپرن کشی ساخته می‌شود و در هر یک از دو سمت زانو دارای لولای فلزی است. برای آسیب‌های شدیدتر باید از بریس زانو با چارچوب محکم و لولا استفاده کرد. در بسیاری از موارد می‌توان تا زمان انجام اقدام‌های درمانی مناسب از بریس‌های موجود استفاده کرد، مگر آن که پزشک مدل مناسب سفارشی را پپیشنهاد دهد.
بریس‌های عملکردی زانو برای کاهش ناپایداری زانو پس از صدمه دیدن طراحی می‌شوند و معمولاً برای بیمارانی مناسب هستند که در فعالیت‌های دربرگیرنده پرش، چرخش یا ضربه کات زدن شرکت می‌کنند. این نوع بریس علاوه بر پایدار ساختن زانو خطر آسیب دیدن دیگر بخش‌های این مفصل را نیز کاهش می‌دهد. پس از بازسازی و درمان پارگی رباط صلیبی قدامی به مدت ۶ تا ۱۲ ماه از بریس عملکردی زانو برای کاهش فشار و کشش روی گرافت (پیوند) این رباط استفاده می‌شود.
برخی بیماران، با توجه به نوع بریس عملکردی، در زانو احساس ناراحتی و گرما می‌کنند و می‌گویند که ماده نئوپرن به کار برده شده پوستشان را تحریک می‌کند. (البته مواد جایگزینی برای نئوپرن وجود دارد.) این بریس‌ها احتمالاً برای بیمارانی با زانوی بسیار ناپایدار یا دچار آسیب قابل توجه رباط مفید نخواهد بود.
بریس عملکردی زانو پایداری طبیعی را به زانو برنمی‌گرداند، بنابراین زانو همچنان در زمان قرار گرفتن در معرض نیروی شدید ناپایدار خواهد بود. بااین حال اگر بریس عملکردی کاملاً اندازه باشد و در قالب برنامه توانبخشی عمومی زانو استفاده شود، برای بیمارانی که دوره بهبود پس از صدمه دیدن یا جراحی زانو را سپری می‌کنند مفید خواهد بود.
▪ بریس زانوی بازسازی کننده
بهترین موارد استفاده برای این نوع بریس زانو، آسیب‌های ورزشی، توانبخشی، پس از جراحی و کنترل حرکت.بریس‌های بازسازی کننده زانو برای محدودیت حرکت زانو در دوره التیام پس از جراحی یا صدمه دیدن طراحی می‌شوند. این بریس از رباط‌های آسیب دیده محافظت می‌کند و حرکت زانو را هنگام توانبخشی رباط‌های صلیبی قدامی، صلیبی خلفی، جانبی داخلی و جانبی خارجی یا مینیسک آسیب دیده کنترل می‌کند.
این بریس معمولاً تنها دو تا هشت هفته و همزمان با چوب زیر بغل بلافاصله پس از صدمه دیدن یا جراحی بسته استفاده می‌شود.بریس‌های بازسازی کننده معمولاً از لاینرهای فومی احاطه کننده عضله ساق پا، ران و زانو و همچنین میله‌های محکم واقع در هر دو طرف با ارتفاعی به بلندی بریس تشکیل می‌شود که دارای لولا و قابل تنظیم است. مجموع ۶ تا ۸ بند بریس را در جای خود نگه می‌دارد و معمولاً می‌توان به صورت غیرسفارشی در اندازه قابل تنظیم آنها را تهیه کرد.
▪ بریس زانوی تخلیه کننده وزن
بهترین موارد استفاده: درمان آرتروز زانو ، زانو درد _ از عوارض آرتروز زانو می‌توان به درد یا ناراحتی در زانو اشاره کرد بصورتی که نتوان فعالیت های روزمره خود را انجام داد. به همین دلیل بریس‌های تخلیه کننده وزن معمولاً برای بیماران مبتلا به آرتروز زانوی جزیی میانی (بخش داخلی زانو) تجویز می‌شوند.
این بریس‌ها فشار را از روی مفصل آسیب دیده به استخوان ران منتقل می‌کنند. بریس تخلیه کننده زانو را وادار می‌کند تا با فاصله از ناحیه دردناک خم شود. این بریس‌ها به صورت سفارشی و از فوم، استیل و پلاستیک قالب گیری شده به منظور محدودیت حرکت افقی ساخته می‌شوند و برای بیماران در انتظار جراحی تعویض مفصل کاربرد دارند.
بهترین موارد استفاده زانوبند طبی برای زانو درد، پایداری، کاهش فشار و کشش روی زانو. اگرچه زانوبند طبی از نقطه نظر فنی بریس محسوب نمی‌شود، اما یکی از رایج‌ترین وسایل حمایت کننده زانو است که که موجب ثبات، پایداری و ایجاد گرما در زانو می شود. زانوبند توسط ورزشکاران معمولی و آماتور، مانند تنیس بازان، شرکت کنندگان در پیاده‌روی و دو آهسته، استفاده می‌شود.
زانوبند طبی اطراف مفصل زانو را فشرده می‌سازد و زانو را تا حدی پایدار می‌کند. زانوبندها معمولاً از موادی مانند نئوپرن، درایتکس یا پولارتک ساخته می‌شوند و ارزان‌ترین حمایت کننده زانو به شمار می‌روند. اگرچه زانوبند طبی را می‌توان به راحتی از نزدیک‌ترین داروخانه تهیه کرد، بااین حال بهتر است پیش از استفاده با پزشک مشورت کرد.
زانوبند های طبی به چهار دسته زانوبند : حمایت کننده، پایدار کننده و لولادار تقسیم‌بندی می‌شود. زانوبند ها در اندازه‌های مختلف وجود دارند و می‌توان به راحتی آن را روی زانو کشید، حال آن که حمایت کننده زانو قابل تنظیم است و غالباً دور زانو پیچیده می‌شود؛ در هر صورت هر دو نوع زانو بند طبی علاوه بر حمایت اصلی از زانو آن را گرم و فشرده نیز می‌کنند.
پایدار کننده زانو برای حمایت بیشتر از این مفصل در هر دو سمت دارای فنرهایی از جنس استیل است، حال آن که بریس‌های لولا دار از لولاهایی تشکیل می‌شود که حرکت زانو را به شیوه‌ای مشابه به حرکت طبیعی زانو با حداکثر حمایت، ممکن می‌سازد.
انواع زانو بند
زانوبند طبی در دو مدل اصلی بالا کشیدنی و پوششی وجود دارد؛ برای استفاده از مدل اول باید زانوبند را از پایین وارد پا کرد و سپس آن را تا زانو رو به بالا کشید. این مدل در اندازه‌های مختلف وجود دارد، توجه داشته باشید که بیشترین حمایت زمانی به دست می‌آید که زانوبند طبی کاملاً اندازه باشد. بریس‌های پوششی را می‌توان، با توجه به نوع آن، در جلو یا عقب زانو قرار داد و با استفاده از بست قلابدار تنظیم کرد.
زانوبند طبی با کشکک بسته برای افرادی مناسب است که می‌خواهند کشکک زانو حمایت و فشردگی یکسان با بقیه زانو دریافت کند. زانوبند طبی با کشکک باز زانو هر گونه فشار روی کشکک را از بین می‌برد و ضمناً بسته به نوع زانوبند طبی انتخابی، حمایت بیشتر و یا حرکت و در شیار قرار گرفتن مناسب کشکک ممکن می‌شود.
اکثر بریس‌های ورزشی زانو از نئوپرن یا مخلوط پلی استر/ پنبه با خاصیت کشسانی ساخته می‌شود، اگرچه در بعضی موارد از مواد جایگزین دیگری استفاده می‌شود. نئوپرن گونه سنتزی لاستیک است که برای حفظ گرما و فشردگی بسیار مناسب است؛ بریس ساخته شده از نئوپرن برای اکثر موارد درد و آسیب زانو ایده‌آل است
چون گرما خاصیت کشسانی بافت نرم را تحریک می‌کند و جریان خون را در ناحیه مورد نظر افزایش می‌دهد، به التیام زانو کمک می‌شود، فشردگی برای کاهش تورم ایجاد شده لازم می باشد و بازگشت وریدی برای پاک کردن متابولیت از محل آسیب تحریک می‌شود.میزان ناپایداری زانو مهم‌ترین عاملی است که در زمان تهیه زانوبند طبی باید به آن توجه شود، چرا که در وهله اول، دلیل اصلی استفاده از چنین فراورده‌ای حمایت از مفصل زانو است.
حمایت کننده‌های زانو معمولاً از نقطه نظر میزان حمایت کنندگی در سه دسته قرار می‌گیرند
درجه ۱
حمایت کننده‌های ساده نئوپرن یا دارای خاصیت کشسانی بدون بخش ثابت یا بند و بست اضافی. هر چند این زانوبند طبی کمترین حمایت را از مفصل زانو به عمل می‌آورند، اما از نظر میزان فشردگی و حفظ گرما مناسب هستند.
درجه ۲
حمایت کننده‌های پایدار کننده با بندهای پلاستیکی یا فلزی سبک در اطراف و گاهی بست های بیشتر برای حمایت مضاعف. این زانوبند طبی حمایت متوسطی را از زانو به عمل می‌آورند و در مقاومت در برابر چرخش و حرکت‌های جانبی مؤثراند.
درجه ۳
حمایت کننده‌های درجه ۳ معمولاً زانوبندهایی هستند که در هر یک از دو طرف زانو دارای لولای ثابت پلاستیکی یا فلزی هستند تا بیشترین حمایت را از زانو به عمل آورند و تقریباً تمام حرکت‌های چرخشی و جانبی را متوقف سازند.برای آسیب‌های ناشی از استفاده بیش از حد معمولاً حمایت کننده درجه ۱ و در نهایت درجه ۲ کفایت می‌کند.
آسیب‌های ناگهانی حاد و ناشی از وارد شدن ضربه به حمایت بیشتر نیاز دارند، به ویژه اگر مفصل زانو ناپایدار باشد یا بیمار احساس کند که زانو قدرت تحمل وزن بدن را ندارد و اصطلاحاً زانو خالی می‌کند. معمولا بهترین انوع بریس و زانوبند طبی آنهایی هستند که مخصوص خود شما و با تجویز پزشک ساخته می شوند. در کلینیک های ارتوپدی فنی ساخت بریس و زانوبند طبی برای شما انجام خواهد شد.
