حرف زدن با کودک مهم ترین کاری است که می توانید برای رشد هوش وی انجام دهید. بر اساس یک پژوهش افرادی که در فقر زبانی بار آمده اند میانگین هوشبهرشان ۷۹، کودکانی که در محیطی با غنای متوسط زبانی بار آمده بودند هوشبهرشان ۱۰۷ بود و کودکانی که در محیطی با غنای زبانی خوب بار آمده بودند میانگین هوشبهرشان ۱۱۷ بود یعنی تفاوت ۳۸ نمره ای میان محیط های فقیر و غنی زبانی وجود داشت. هارت و ریسلی دریافتند که موفقیت تحصیلی در سن ۹ سالگی با تعداد کلماتی که در سنین پایین تر شنیده اند ارتباط دارد.
کودکان برای انجام فعالیت های تحصیلی خود به سه نوع حافظه نیاز دارند: حافظه ی کوتاه مدت برای دنبال کردن دستورات و گفته ها، حافظه ی فعال برای کارکردن روی اطلاعات و حافظه ی بلند مدت برای بازیابی اطلاعاتی که در گذشته آموخته اند.
در زندگی روزمره تا جایی که امکان دارد در مورد دنیای اطراف کودک با او هم کلام شوید. به او بگویید که روزتان را چه طور گذرانده اید، چه کارهایی انجام داده اید و چه کسانی را دیده اید. اگر کودکتان در مورد چیزی از شما سوال کرد سعی کنید در مورد آن توضیح دهید و با جواب های یک کلمه ای گفت و گو را تمام نکنید. کودکتان را به واسطه ی مکالمه ی پینگ پنگی یا رفت و برگشتی در بحث ها درگیر کنید. در مکالمه با آنها به یاد داشته باشید که از جملات کوتاه استفاده و اشتباهات اورا بزرگ نکنید، سوالاتتان مثل (( مدرسه ات امروز چه طور بود؟)) کلی نباشد. فراموش نکنید که کودکان به اظهار نظر بهتر پاسخ می دهند تا سوال. می توانید برای پیدا کردن موضوعات مختلف برای صحبت با کودک از خانه بیرون بزنید. محیط هایی نظیر موزه یا باغ وحش مکان های مناسبی برای گردش هستند.
▪ بازی هایی که می توانید برای تقویت مهارت های زبانی کودکان استفاده کنید عبارت اند از
به چند روش می تونی توصیف کنی: در این بازی یک شی به طور مثال صندلی را در نظر می گیرید و با کودک به روش های مختلف آن را توصیف می کنید مثلا شما می گویید “چهارتا پایه داره و کودک می گوید میشه روی آن نشست.”
بازی دیگر بازی شباهت هاست: با کودک خود به نوبت وجوه اشتراک چیز ها را مرور می کنید. روش پیشنهادی بعدی خرید ضبط صدا یا میکروفن برای کودک است . از او بخواهید به تناوب شعر بخواند یا داستان بگوید و به صدای خودش گوش کند.
زبان و فراتر از زبان
بزرگترین و رایج ترین اشتباهی که والدین مرتکب می شوند این است که به کودک خود نمی آموزند گوش کند و پاسخ دهد. توانایی گوش دادن و ارائه ی پاسخ مناسب، علاوه بر اهمیتی که در تحصیل کودک دارد، کلید موفقیت او در خانواده است زیرا داشتن کودکی که به حرف های ما گوش نمی کند به شدت تجربه ی لذتبخش والدینی شما را خدشه دار می کند. به یاد داشته باشید هنگام امر کردن به فرزندتان هم قد او صحبت کنید، ارتباط چشمی برقرار سازید، اسمش را به زبان بیاورید و در عین مهربانی از موضع خود کوتاه نیایید.
▪ بازی هایی که میتوان برای بهبود گوش دادن استفاده کرد شامل
رییس میگه . یک نفر به عنوان رهبر جلوی کودکان بایستد و بلند دستورات حرکتی بدهد مثلا رییس میگه لی لی کن.
چراغ سبز، چراغ قرمز: بچه ها در فاصله ی ۳ متری رهبر می ایستند، رهبر می گوید: چراغ قرمز، هر کسی که با شنیدن آن توقف نکرد باید مسیر را از اول شروع کند.
حافظه
کودکان برای انجام فعالیت های تحصیلی خود به سه نوع حافظه نیاز دارند: حافظه ی کوتاه مدت برای دنبال کردن دستورات و گفته ها، حافظه ی فعال برای کارکردن روی اطلاعات و حافظه ی بلند مدت برای بازیابی اطلاعاتی که در گذشته آموخته اند. در زندگی روزمره می توانید از خاطرات مشترک خود با کودک به عنوان تمرین حافظه استفاده کنید. مثلا بپرسید : یادت میاد تابستان گذشته کجا رفتیم؟ از کودک بخواهید که با زبان خودش خاطرات را بازگویی کند.
▪ بازی هایی که می توانید برای تقویت حافظه انجام دهید مانند
دارم میرم خونه ی مادربزرگ: مقوله ای انتخاب کنید مثلا لباس یا اثاثیه خانه.
شما: من دارم میرم خونه ی مادربزرگ و براش یه فانوس می برم
کودک: دارم میرم خونه مادربزرگ و براش یه فانوس و یه تخب خواب میبرم
و به همین صورت مقوله ها را افزایش دهید. کسی که نتواند به خاطر آورد یا نتواند اسمی اضافه کند باخته است.
بازی دیگر سامی خنگول نام دارد؛ به کودک جملاتی مثل این بگویید: “سامی آنقدر خنگ بود که وقتی خواست بخوابه، دندوناشو با صابون مسواک زد و دستاشو با خمیر دندون شست حالا بگو خنگ بازی سامی چی بود؟”، این بازی نه تنها برای حافظه مفید است بلکه فهم کودک از دنیای اطراف را بالا می برد زیرا در برابر هر اشتباه سامی کودک می فهمد چه کاری درست و عاقلانه است.
تمرینات دیگری هم برای بهبود هوش کودکان وجود دارد . آن چه که اهمیت دارد این است که والدین بدانند این یک تکلیف یک شبه برای افزایش هوش نیست بلکه باید سبک فرزندپروری شان به این سو برود. این تمرینات مشابه علاوه بر بهبود هوش به بهبود رابطه ی والدین و کودکان هم کمک می کند و ازین طریق بر سلامت روان کودکان نیز اثرات مثبت می گذارد.
