برخی مواد غذایی در زمینه مسمومیت غذایی نسبت به بقیه خطر بیشتری ایجاد میکنند، که از آن جمله می توان به گوشت و مرغ به خوبی پخته نشده، تخم مرغ، محصولات لبنی پاستوریزه نشده، نرمتنان صدفدار و میوه ها و سبزیجات نشسته اشاره کرد.
به دلیل اینکه انواع مختلفی از ارگانیسم ها میتوانند زمینه ساز مسمومیت غذایی شوند، علائم و شدت آن می تواند متفاوت باشد.
مسمومیت غذایی یک بیماری ناشی از مصرف مواد غذایی یا نوشیدنی های حاوی باکتری ها، ویروس ها یا انگل های مضر است.
در شرایطی که بسیاری از مواد غذایی به طور بالقوه حاوی موجودات مضر هستند، اما به طور معمول طی پخت و پز آنها از بین می روند.
با این وجود، اگر بهداشت رعایت نشود و مواد غذایی به روش درست ذخیره و نگهداری نشوند، به عنوان مثال، عدم شستشوی دست ها یا نگهداری گوشت خام در یخچال، حتی غذاهای پخته نیز میتوانند آلوده بوده و موجب بیماری شوند.
خوردن مواد غذایی حاوی سموم مضر نیز می تواند دلیل مسمومیت غذایی باشد. این سموم میتوانند به طور طبیعی در غذاها وجود داشته باشند، مانند برخی گونه های قارچ، یا توسط باکتری در غذایی که فاسد شده است، تولید شوند.
به دلیل اینکه انواع مختلفی از ارگانیسم ها میتوانند زمینه ساز مسمومیت غذایی شوند، علائم و شدت آن می تواند متفاوت باشد.
افزون بر این، از زمانی که غذای مسموم را مصرف میکنید تا زمانی که علائم ظاهر می شوند می تواند از چند ساعت تا چند روز متغیر باشد، از این رو، شناسایی مجرم اصلی دشوار می شود.
علائم شایع مسمومیت غذایی
▪ درد و گرفتگی شکمی
درد شکمی در ناحیه زیر قفسه سینه و بالای لگن احساس می شود. در موارد مسمومیت غذایی، ارگانیسم های مضر میتوانند سمومی را تولید کنند که دیواره داخلی معده و روده ها را تحریک میکنند. این شرایط می تواند به شکل گیری التهاب در معده منجر شود، که ممکن است درد در ناحیه شکم را موجب شود.
افراد مبتلا به مسمومیت غذایی ممکن است گرفتگی در ناحیه شکم را نیز تجربه کنندف زیرا عضلات شکم منقبض می شوند تا حرکات طبیعی روده را به منظور خلاص شدن از شر ارگانیسم های مضر در کوتاه‌ترین زمان ممکن تسریع کنند.
با این وجود، درد و گرفتگی های شکمی شایع هستند و میتوانند به دلایل مختلف شکل بگیرند. بر همین اساس، این علائم ممکن است به تنهایی نشانه ای از مسمومیت غذایی نباشند.
افزون بر این، تمام موارد مسمویت غذایی به درد یا گرفتگی شکمی منجر نمی شوند.
▪ اسهال
اسهال در قالب مدفوع شل و آبکی توصیف می شود که سه بار یا بیشتر طی ۲۴ ساعت رخ می دهد. این شرایط به طور معمول نشانه ای از مسمویت غذایی است.
اسهال زمانی رخ می دهد که کارایی روده برای بازجذب آب و دیگر مایعات ترشح شده طی فرایند گوارش به واسطه التهاب کاهش می یابد.
همچنین، اسهال ممکن است با علائم دیگر، مانند حس نیاز به استفاده از توالت، نفخ یا گرفتگی های شکمی همراه باشد.
از آنجایی که فرد مبتلا به اسهال آب بیشتری را نسبت به شرایط عادی از دست می دهد، در معرض خطر کم آبی بدن قرار می گیرد. در نتیجه، نوشیدن مایعات به منظور تامین آب مورد نیاز بدن اهمیت دارد.
افزون بر آب، غذاهای مایع مانند سوپ نیز میتوانند به مقابله با کم آبی بدن کمک کنند و اگر قادر به مصرف غذاهای جامد نیستید، مقداری انرژی نیز برای شما تامین کنند.
برای بررسی اینکه با کم آبی مواجه هستید یا خیر به رنگ ادرار توجه داشته باشید. در حالت عادی رنگ ادرار باید زرد کمرنگ یا شفاف باشد. رنگ تیره یا زرد پررنگ ادرار ممکن است نشانه ای از کم آبی بدن باشد.
▪ سردرد
سردردها بسیار شایع هستند. افراد میتوانند به دلایل مختلف از جمله استرس، مصرف الکل، کم آبی بدن و خستگی دچار سردرد شوند.
به دلیل اینکه مسمویت غذایی ممکن است خستگی و کم آبی بدن را به همراه داشته باشد، می تواند به شکل گیری سردرد نیز منجر شود.
کم آبی بدن می تواند به صورت مستقیم مغز را تحت تاثیر قرار داده و موجب از دست دادن مایع در این اندام و کوچک شدن موقتی آن شود.
در صورت تجربه استفراغ و اسهال، که هر دو میتوانند انسان را در معرض کم آبی بدن قرار دهند، احتمال تجربه سردرد هر چه بیشتر افزایش می یابد.
▪ استفراغ
استفراغ یک مساله طبیعی برای افراد مبتلا به مسمویت غذایی است. این شرایط زمانی رخ می دهد که عضلات شکم و دیافراگم به شدت منقبض می شوند و فرد را مجبور میکنند به صورت غیر ارادی محتوای معده را بالا آورده و وارد دهان کند.
این یک مکانیسم محافظتی است و هنگامی که بدن درتلاش است از شر ارگانیسم ها یا سموم خطرناک خلاص شود، رخ می دهد. در واقع، مسمویت غذایی اغلب به شکل گیری حالت تهوع و استفراغ شدید منجر می شود.
برای برخی افراد این حالت کاهش می یابد، در شرایطی که دیگران ممکن است به طور متناوب استفراغ کردن را تجربه کنند.
اگر به طور مداوم استفراغ میکنید و نمی توانید مایعات را پایین نگه دارید، باید کمک پزشکی به منظور پیشگیری از کم آبی بدن دریافت کنید.
▪ احساس بیماری
افراد مبتلا به مسمویت غذایی اغلب کاهش اشتها و دیگر علائم شایع ابتلا به یک بیماری مانند خستگی را تجربه میکنند. این شرایط در نتیجه واکنش های سیستم ایمنی برای مبارزه با عفونتی که به بدن حمله کرده استف شکل می گیرد.
به عنوان بخشی از این واکنش، بدن پیام رسان های شیمیایی به نام سیتوکین ها را ترشح میکند. سیتوکین ها نقش های مختلفی بر عهده دارند، اما یکی از مهم‌ترین آنها تنظیم واکنش سیستم ایمنی بدن به عفونت است. آنها این کار را با راهنمایی سلول های سیستم ایمنی که به کجا بروند و چگونه رفتار کنند، انجام می دهند.
افزون بر کمک به بدن در مبارزه با عفونت، مانند مسمویت غذایی، سیتوکین ها سیگنال هایی را به مغز ارسال میکنند و موجب شکل گیری علائمی مانند کاهش اشتها، خستگی، و درد می شوند که به طور کلی با ابتلا به بیماری پیوند خورده اند.
این مجموعه از علائم میتوانند به شرایطی که رفتار بیماری نامیده می شود، منجر شود، زیرا فرد از تعاملات اجتماعی دوری میکند، احساس میکند به استراحت بیشتری نیاز دارد و اشتهایی برای غذا خوردن ندارد.
رفتاری بیماری یک نشانه از این است که بدن توجه خود را از فرآیندهای دیگر، مانند گوارش، منحرف کرده و مبارزه با عفونت را در اولویت قرار داده است.
▪ تب
در صورتی که دمای بدن از محدوده عادی – ۳۶ تا ۳۷ درجه سانتیگراد – بیشتر شود، شما تب دارید. تب از نشانه های شایع بسیاری از بیماری ها است و به عنوان بخشی از دفاع طبیعی بدن در برابر عفونت رخ می دهد.
مواد تولیدکننده تب به نام پیروژن ها افزایش دما را موجب می شوند. آنها توسط سیستم ایمنی بدن یا باکتری های عفونی که وارد بدن شده اند، ترشح می شوند.
پیروژن ها پیام هایی را ارسال میکنند که مغز را فریب داده و این اندام فکر میکند دمای بدن سردتر از حالت عادی است. بر همین اساس، بدن گرمای بیشتری تولید میکند و گرمای کمتری از دست می دهد، از این رو، دمای بدن افزایش می یابد و در نهایت تب شکل می گیرد.
این افزایش دما به بدن در مبارزه با عفونت از طریق کشتن یا کند کردن رشد ارگانیسم هایی که به گرما حساس هستند، کمک میکند. همچنین، تب فعالیت گلبول های سفید خون را افزایش می دهد که به مبارزه با عفونت کمک میکند.
▪ لرز
لرز می تواند به واسطه تلاش بدن برای افرایش دما شکل بگیرد. لرز موجب می شود تا عضلات به سرعت منقبض و منبسط شوند، که این شرایط گرما تولید میکند. لرز اغلب با تب همراه است، زیرا پیروژن ها بدن را فریب می دهند که بیش از اندازه سرد شده است و باید گرم شود.
تب می تواند به واسطه بیماری های مختلفی، از جمله مسمویت غذایی، شکل بگیرد، از این رو، لرز نیز یکی از علائم رایج آن است.
▪ ضعف و خستگی
ضعف و خستگی از دیگر نشانه های شایع مسمویت غذایی هستند. این علائم به واسطه انتشار پیام رسان های شیمیایی به نام سیتوکین ها شکل می گیرند.
افزون بر این، کاهش میزان غذای مصرفی به واسطه کاهش اشتها ممکن است موجب احساس خستگی در فرد بیمار شود.
ضعف و خستگی هر دو از علائم رفتار بیماری هستند، که به بدن در استراحت و اولویت بندی بهتر کمک میکند.
آنها میتوانند از علائم بیماری های دیگر نیز باشند. در نتیجه، زمانی که با ضعف و خستگی مواجه هستید، بهترین کار گوش دادن به بدن و استراحت کردن است.
▪ حالت تهوع
حالت تهوع احساس ناخوشایندی است که بر اساس آن به نظر می رسد در شرف استفراغ کردن هستید، اگرچه ممکن است این اتفاق به واقع رخ دهد یا خیر.
در شرایطی که حالت تهوع هنگام مسمومیت غذایی طبیعی است، اما این شرایط به دلایل مختلفی می تواند شکل بگیرد، که از آن جمله می توان به میگرن، بیماری حرکت، و غذا خوردن بیش از اندازه اشاره کرد.
حالت تهوع مرتبط با مسمویت غذایی به طور معمول پس از یک تا هشت از یک وعده غذایی شکل می گیرد.
حالت تهوع به عنوان یک سیگنال هشدار دهنده عمل میکند، که به بدن اجازه می دهد از گوارش چیزی بالقوه خطرناک آگاه شود.
▪ دردهای عضلانی
هنگامی که با یک عفونت، مانند مسمویت غذایی، مواجه هستید، امکان تجربه دردهای عضلانی وجود دارد. این شرایط به دلیل آن شکل می گیرد که سیستم ایمنی فعال شده و موجب التهاب می شود.
طی این فرآیند، بدن هیستامین، یک ماده شیمیایی که به گشاد شدن رگ های خونی کمک میکند و اجازه می دهد گلبول های سفید بیشتری برای مبارزه با عفونت منتقل شوند، ترشح میکند.
هیستامین به افزایش جریان خون به مناطق آلوده بدن کمک میکند. در کنار مواد دیگر درگیر در واکنش سیستم ایمنی، از قبیل سیتوکین ها، هیستامین می تواند به بخش های دیگر بدن رفته و گیرنده های درد را تحریک کند.
این شرایط می تواند بخش های خاصی از بدن را نسبت به درد حساس‌تر سازد و به شکل گیری دردهای مبهم منجر شود.
