سویا منبع پروتیئن کامل است، کالری کمی دارد و کلسترول و خطر بیماری های قلبی را کاهش می دهد.
از طرفی نیز اثرات منفی را داریم که شامل احتمال ناباروری، بلوغ زودرس، مصرف ماده اصلاح ژنتیکی شده و احتمالا ابتلا به سرطان می باشد.
▪تاریخچه
سویا گیاهی است پروتئینی که دارای آمینو اسید های لازم برای عملکرد مناسب بدن شماست. دانه سویا، ادامام، یک منبع فوق العاده از مواد معدنی و ویتامین ها مانند منگنز، سلنیم، مس، پتاسیم، فسفر، منیزیم، آهن، کلسیم، ویتامین ب۶، فولات، ریبوفلاوین(ب۲)، تیامین(ب۱) و ویتامین k می باشد. همچنین در غذاهای دیگری مانند توفو، شیر، محصولات جایگرین گوشت و میسو یافت می شود. درصد بسیار زیادی از دانه های سویا که در امریکا تولید می شود برای تولید روغن دانه سویا استفاده می شود. چیزی که بعد از استخراج روغن باقی میماند به مصرف طیور و در مراحل بعدی برای تولید مشتقات پروتیئن به کار می رود.
قیمت نسبتا ارزان فرآیند تولید سویا باعث می شود که محصولات ابن ماده در بسیاری از غذاهای آماده استفاده شود. افرادی که دارای آلرژی به سویا هستند باید کاملا آگاه باشند. اما پروسه هایی که بر روی دانه سویا انجام می شود، بیشتر پروتئین آلرژی زا را از بین برده و بنابراین بیشتر مردم میتوانند با وجود داشتن حساسیت به سویا از روغن و یا لسیتین آنچه معمولا در محصولات مختلف به عنوان معلق کننده استفاده می شود مصرف کنند.
بنابراین، چرا این همه بحث های ضد و نقیض در مورد این دانه وجود دارد؟ فواید و مضرات بسیاری برای این ماده وجود دارد. اما مواردی نیز وجود دارند که هنوز تحقیقات علمی کافی در موردشان انجام نشده است. تحقیقات متعددی بر روی موش ها، و نه انسان ها، انجام شده و سویای مصرف شده نیز بسیار بیشتر از میزان نرمال مصرف انسان است.
▪ناراحتی قلبی
این مورد یکی از حوزه هایی است که اطلاعاتی دقیق در مورد آن موجود است که نشان می دهد جایگزین کردن پروتیئن حیوانی با پروتئین گیاهی یا سویا کلسترول LDL را کاهش داده و بنابراین خطر ابتلا به بیماری های قلبی را کاهش میدهد.
مطالعه ای که در سال ۲۰۰۶ در مجله گردش خون به چاپ رسید دریافته است که کاهش محدودی رخ می دهد و میزان سویای زیادی باید مصرف شود، اما به کارگیری این ماده در رژیم غذایی ممکن است برای قلبتان مفید باشد چرا که سویا دارای چربی اشباع نشده و فیبر است که در پروتئین حیوانی وجود ندارد.
▪یائسگی
با اینکه به نظر منطقی می رسد که وجود دانه های سویا که سرشار از ایزوفلاون ها (نوعی استروژن گیاهی) به علائم یائسگی مانند گر گرفتگی کمک میکند، تحقیقات کمی انجام شده که این ادعا را رد کرده و استفاده از آن را برای درمان مناسب نمی داند.
▪سرطان سینه
در برخی از ماهیچه ها پلی استروژن می تواند عملکرد استروژن را متوقف کند. بنابراین اگر فعالیت توقف استروژن در سینه انجام شود، مصرف سویا به کاهش خطر سرطان سینه کمک میکند. زیرا استرژن رشد و افزایش سینه ها و سلول های سرطانی را بیشتر میکند اما تحقیقات نتایج مختلفی را ارائه می دهند بسیاری از مطالعات انسانی نشان می دهند که سویا میزان خطر را کاهش داده و یا هیچ تاثیری ندارد. اما مطالعات بر روی موش ها نشانگر افزایش سرعت رشد سلول های سرطانی بوده است.
▪سویا و تیروئید
عده ای بر این عقیده هستند سویا برای تیروئید به مانند سم است و بر روی غده تیروئید تاثیر می گذارند در صورتی که بیش از مصرف نرمال انسان استفاده شود.
مطالعه ای که در تیروئیدولوژی بالینی در سال ۲۰۱۶ به چاپ رسید، بیان شده بود که فقط مقادیر بسیار زیاد مکمل های فیتواستروژن سویا میتوانند تحریک کننده کم کاری تیروئید بالینی در تعداد کمی از بیماران با کم کاری تیروئید تحت بالینی باشد.
▪سویا و مهندسی ژنتیک
سویا به صورت ژنتیکی دستکاری می شود و اگر میخواهید از محصولات ارگانیک استفاده کنید می توانید این محصولات را نیز بیابید. اگر به تحقیقات نگاهی اندازید، خواهید یافت که تحقیقات بیشتری باید انجام شود. یک مطالعه در ۲۰۱۳ نشان داد که سویای اصلاح شده هیچ اثر مخرب یا مفیدی بر روی موش ها نداشته است. اما در سال ۲۰۰۸ یکی مطالعه نشان داد که محصولات اصلاح شده ژنتیکی باعث افزایش حساسیت های غذایی می شود. محصولات مهندسی شده تنها ۲۰ سال پیش وارد فروشگاه ها شدند پس به تحقیقات بیشتری نیاز دارند.
آیا باید سویا را به رژیم خود اضافه کنید یا نه؟
تعداد بسیاری از مقالات نشان می دهند که میزان مصرف معمول امریکایی ها نه تنها سالم است بلکه مفید نیز هست. بنابراین باز هم برمی گردیم به حفط تعادل در خوردن هر چیزی که ۱-۲ وعده غذایی می باشد.
