زمانی که آفتاب سوختگی اتفاق می افتد پوست قرمز و دردناک شده و هنگام لمس، سطح آن گرم است. آفتاب سوختگی معمولا ظرف چند ساعت پس از اینکه پوست در معرض نور خورشید قرار می گیرید ظاهر می شود و ممکن است بین چند روز یا چند هفته طول بکشد تا ناپدید شود.
قرار گرفتن در معرض شدید نور خورشید که منجر به آفتاب سوختگی شود احتمال خطر بروز برخی عوارض و بیماری های مرتبط با پوست را افزایش می دهد. برخی از این موارد عبارتند از پوست خشک، چروک زودرس، لکه های تیره (کبدی)، کراتوزهای آکتینیک و سرطان پوست شامل ملانوما.
شما می توانید از طریق محافظت پوست تان، زمانی که در فضای باز هستید حتی در روزهای ابری، از آفتاب سوختگی و بیماری های مرتبط با پوست جلوگیری کنید. هنگام آفتاب سوختگی شدید، چند دارو و درمان خانگی میتوانند موجب تسکین درد شما شود و سرعت بهبود زخم را افزایش دهد.
علائم و نشانه های آفتاب سوختگی
صورتی رنگ یا قرمز شدن پوست، پوستی که در هنگام لمس کردن گرم و داغ است، درد و حساسیت دارد، تورم دارد، وجود تاول های آبدار که ممکن است بترکند و ترشح داشته باشند نیز بخشی از علائم است. سردرد، تب و خستگی اگر آفتاب سوختگی ناحیه وسیعی را در بر گرفته باشد نیز دغدغه دیگری است. هر قسمتی از بدن حتی نرمه گوش، پوست سر و لب ها می تواند بسوزد. چشم ها نیز در برابر اشعه فرابنفش بسیار حساسند و ممکن است است دچار آفتاب سوختگی شوند. چشم های دچار آفتاب سوختگی ممکن است بسیار دردناک شوند.
نشانه ها و علائم آفتاب سوختگی معمولا ظرف چند ساعت پس از قرارگرفتن در معرض نور خورشید ظاهر می شوند. اما ممکن است یک یا چند روز طول بکشد تا متوجه شدت و میزان کامل آفتاب سوختگی شوید. طی چند روز پوست با ریزش سطوح صدمه دیده شروع به بهبودی میکند.
زمانی که این موارد اتفاق افتاد به پزشک مراجعه کنید.
• آفتاب سوختگی به صورت تاول زدن است و بخش وسیعی از بدن را گرفتار میکند.
• آفتاب سوختگی همراه با تب شدید، درد بسیار، گیجی، تب و لرز یا حالت تهوع است.
• آفتاب سوختگی پس از چند روز به درمان های خانگی جواب نمی دهد.
اگر متوجه نشانه ها یا علائم عفونت شدید به دنبال درمان های پزشکی باشد. این موارد عبارتند از:
• افزایش درد و حساسیت
• افزایش تورم
• خشک شدن چرک زرد رنگ در نواحی تاول باز.
• تورم های قرمز رنگی که از تاول های باز شده در یک خط در سمت بالای بازو یا پا گسترش پیدا کنند. آفتاب سوختگی از طریق قرار گرفتن بیش از حد در معرض اشعه فرابنفش به وجد می آید. اشعه فرابنفش یک طول موج خاصی از نور خورشید است. این اشعه به سه گروه از طول موج تقسیم می شود: فرابنفش A (UVA)، فرابنفش B (UVB)، فرابنفش (UVC) C. فقط اشعه های UVA و UVB به زمین می رسند.
لامپ ها و تخت های برنزه کننده نیز اشعه فرابنفش تولید میکنند که می تواند موجب آفتاب سوختگی شود. زمانی که در معرض اشعه UV قرار می گیرید، پوستتان ملانین بیشتری را تولید میکند. ملانین رنگدانه موجود در اپیدرم است که به پوست رنگ طبیعی اش را می دهد. ملانین اضافی که برای محافظت از لایه های عمیق تر پوست تولید می شود رنگی تیره تر و برنزه را به وجود می آورد. برنزه شدن در واقع شیوه مقابله بدن شما برای مسدود کردن اشعه های زیبانبار است تا از آفتاب سوختگی و سایر صدمات پوستی پیشگیری شود.
میزان ملانینی که یک فرد تولید میکند به طور ژنتیکی تعیین می شود و بسیاری از افراد به راحتی نمیتوانند ملانین کافی برای محافظت درست از پوست تولید کنند و در نهایت اشعه UV موجب سوختگی، درد، قرمزی و تورم می شود. ممکن است شما در روزهای ابری و مه آلود نیز دچار آفتاب سوختگی شوید.
۹۰ درصد از اشعه های UV از میان ابرها عبور میکنند. به علاوه اشعه های UV میتوانند بر روی برف، یخ، شن، آب و سایر سطوح انعکاسی بازتاب داشته باشند و پوست تان را به شدت زمانی که در معرض نور مستقیم خورشید قرار دارید بسوزانند.
کدام افراد بیشتر می سوزند؟
افراد دارای پوست روشن بیش از افراد با پوست تیره احتمال دارد دچار آفتاب سوختگی شوند. این بدان علت است که افراد دارای پوست تیره ملانین بیشتری دارند که در برابر آفتاب سوختگی از پوست محافظت میکند اما نمی تواند در مقابل صدمات پوست ناشی از اشعه UV از پوست مراقبت کند.
رنگ پوست به وسیله تعداد، توزیع و نوع سلول های تولیدکننده رنگدانه موجود در پوست (ملانوسیت ها) تعیین می شود. درماتولوژیست ها میزان رنگدانه موجود در پوست را به شکل «انواع پوست» طبقه بندی میکنند. انواع پوست طیفی از رنگدانه بسیار کم (نوع اول) تا رنگدانه بسیار تیره (نوع ۶) را در بر می گیرند. اینکه چطور به سادگی دچار آفتاب سوختگی شدید به نوع پوست و تیره یا روشن بودن آن بستگی دارد.
بدون توجه به نوع پوست، انرژی خورشیدی عمیقا در داخل پوست نفوذ میکند و به DNA سلول های پوستی آسیب می رساند. ممکن است در نهایت این آسیب منجر به سرطان پوست از جمله ملانوما شود. حتی افراد دارای پوست نوع پنجم یا ششم نیز ممکن است دچار سرطان پوست، اغلب بر روی کف دست ها، انگشتان دست یا سایر قسمت های بدن که دارای رنگدانه های کمتری هستند، شوند. علاوه بر نوع پوست، زندگی در آب و هوای آفتابی یا نواحی مرتفع نیز خطر آفتاب سوختگی را افزایش می دهد.
افرادی که در نواحی گرم و آفتابی زندگی میکنند بیش از افرادی که در نواحی سردتر زندگی میکنند در معرض نور خورشید قرار دارند. به علاوه، زندگی در نواحی مرتفع، جایی که نور خورشید قویتر است نیز افراد را بیشتر در معرض تشعشع قرار می دهد و احتمال آفتاب سوختگی و صدمات پوستی را افزایش خواهدداد.
پیامدهای ناگوار آفتاب سوختگی
قرار گرفتن در معرض نور شدید خورشید که منجر به آفتاب سوختگی شود، احتمال بروز بخری عوارض و بیماری های مرتبط با پوست را افزایش می دهد. این عوارض عبارتند از عفونت، پیر شدن زودرس پوست، سرطان پوست و کراتوزیس است.
عفونت پوست
تاول های ترکیده (پاره شده) شما را در برابر عفونت باکتریایی آسیب پذیر میکنند. اگر متوجه نشانه یا علامتی از عفونت که شامل درد، قرمزی، تورم یا ترشح است شدید، سریع به پزشک مراجعه کنید.
پیر شدن پوست
قرار گرفتن در معرض نور خورشید و آفتاب سوختگی های مکرر فرآیند پیرشدن پوست را افزایش می دهد و باعث می شود شما پیرتر از سن واقعی به نظر برسید. تغییرات پوستی ناشی از نور خورشید «فوتوایجینگ» نامیده می شوند. ضعیف شدن بافت های پیوندی و نگهدارنده که توان و خاصیت ارتجاعی پوست را کاهش می دهد، همچنین نازکتر و کدرشدن پوست، ایجاد چروک های عمیق، خشک تر و زبرتر شدن پوست، ایجاد رگ های قرمز ظریف بر روی گونه ها، بینی و گوش ها همچنین کک و مک (عمده بر روی صورت و شانه ها) ایجاد ضایعات قهوه ای بزرگ سطحی بر روی صورت، پشت دست ها، بازوها، سینه و بالای کمر، در نهایت لک های سفید بر روی قسمت پایین پاها و بازوها مهمترین رخدادهای ناگوار و علائم فوتوایجینگ محسوب می شوند.
کراتوزهای آکتینیک یا خورشیدی
این عارضه که کراتوزیس خورشیدی نیز نامیده می شود به صورت نواحی پوسته پوسته شده و ریز در نواحی در معرض آفتاب ظاهر می شود. کراتوزها از لحاظ رنگ متفاوتند. از تکه های سفید رنگ، صورتی به رنگ گوشت گرفته تا قهوه ای و قهوه ای تیره تفاوت دارند. آنها عمدتا بر روی صورت، گوش ها، پایین بازوها و پشت دست های افراد با پوست روشن که پوستشان توسط آفتاب صدمه دیده است یافت می شود کارتوزهای آکتینیک را به عنوان ضایعات پیش سرطانی در نظر می گیرند همانطوری که بسیاری از آنها به سرطان پوست تبدیل می شوند.
سرطان پوست
قرارگرفتن در معرض آفتاب اگر به اندازه ای شدید باشد که موجب آفتاب سوختگی شود می تواند به DNA سلول های پوست آسیب برساند. این آسیب دیدگی گاهی اوقات منجر به سرطان پوست می شود. سرطان پوست عمدتا در نواحی از پوست که بیشتر در معرض نور خورشید قرار دارند گسترش می یابد. این نواحی عبارتند از پوست سر، صورت، لب ها، گوش ها، گردن، سینه، بازوها، دست ها و بر روی پاهای خانم ها.
برخی از انواع سرطان پوست به صورت یک غده کوچک یا زخمی که خونریزی میکنند و دلمه می بندد، بهبود می یابد و دوباره تازه می شود، ظاهر خواهدشد. در ملانوما ممکن است یک خال تغییر کند یا یک خال جدید با ظاهری مشکوک به وجود آید. انواع دیگر ملانوما در نواحی به وجود می آیند که در معرض طولانی مدت نور خورشید قرار دارند و به صورت لکه های مسطح شروع می شوند که به آرامی تیره تر وب زرگ تر می شوند و به عنوان ماگیلنانتیگو شناخته شده اند. اگر متوجه یک غده پوستی جدید یا یک تغییر آزاردهنده در پوست، تغییر در ظاهر و رنگ و قوام یک خال یا زخمی که بهبود نمی یابد، شدید به پزشک مراجعه کنید.
